Leiderschap in de nieuwe financiële wereld
De financiële sector is al jaren in transformatie. Of het nu van binnenuit komt of van buitenaf wordt opgelegd, iedereen is overtuigd dat de nieuwe financiële wereld om nieuwe organisatiemodellen vraagt. Maar hoe? Voormalig McKinsey adviseur Frederic Laloux inspireert leiders aan de hand van succesvolle voorbeelden hoe het anders kan. “Transformatie kan verbluffend snel gaan.”
Voorbeelden genoeg. Een orkest zonder dirigent. Een zorginstelling met 8.000 medewerkers waar de traditionele hierarchie is vervangen door 650 teams die over alle beslissingsbevoegdheden beschikken. Een school waar kinderen zelf verantwoordelijk zijn voor de samenstelling van het lesprogramma. Een ziekenhuis waar oprechte aandacht voor de mens in al het werk voorop staat. Fabrieken waar werknemers zelf hun salaris bepalen. Het is slechts een kleine greep uit een lange reeks van praktijkvoorbeelden van organisaties die de mens werkelijk centraal hebben geplaatst in al hun doen en laten.
Laloux: “Nooit eerder in de geschiedenis hebben we zoveel verschillende organisatiemodellen gezien die allemaal hun wortels hebben in een andere kijk op de wereld. In mijn boek heb ik allerlei organisatievormen een kleur gegeven. Zo heb je de rode organisaties, waar alle macht bij de topman ligt. De organisatie wordt bij elkaar gehouden door angst. Kortetermijndenken is troef. Mensen zijn reactief. Te denken valt aan de mafia of een straatbende.
“In amber kleurige organisaties is de inrichting van het bedrijf of instelling vergelijkbaar met het leger als metafoor. Alle regie vindt plaats vanuit een strak georganiseerde piramide. Kijk bijvoorbeeld naar de Roomskatholieke kerk. Het toekomstig beleid is vrijwel identiek aan het verleden. De functies van alle medewerkers zijn stabiel en schaalbaar. Processen dragen zorg voor lange termijn houdbaarheid van het product of de dienstverlening.
“In een oranje gekleurde organisatie vormt het verslaan van de concurrent het doel. Winst en groei staan voorop in het denken. Wat er moet gebeuren wordt stevig gecontroleerd. Mensen zijn vrijer in de manier waarop ze het doel realiseren. Een organisatiemodel zoals je deze veel ziet bij multinationals. De organisatie loopt als een ‘machine’. Zeer herkenbaar ook in de inanciële sector.
“In groene organisaties is de organisatie als een ‘familie’ ingericht. Vanuit de klassieke machtsstructuur van de piramide is er ruimte en aandacht voor cultuur, betrokkenheid en motivatie van de medewerkers. Voor groene organisaties is het belangrijk is om waardegedreven te werken. Het belang gaat verder dan alleen de aandeelhouders. Er wordt rekening gehouden met alle stakeholders, zoals bijvoorbeeld medewerkers, leveranciers en klanten. Maar wellicht ook de natuur en de samenleving als geheel.
‘Begin niet aan transformatie als de leiders in een organisatie er niets voor voelen’
“Mijn interesse gaat nu vooral uit naar de blauwgroene organisaties. Dat zijn bedrijven en instellingen waar de hiërarchische piramide volledig is vervangen door kleine, zelf-georganiseerde teams. Deze blauwgroene organisaties zijn levende organisaties. Het is alsof elke medewerker zijn of haar luisterend oor legt bij het kloppend hart van de organisatie en van daaruit bekijkt wat de organisatie nodig heeft. De organisatie is autonoom, net zoals de natuur dat is. De richting van de organisatie staat niet van tevoren vast, maar groeit organisch.”
Drie doorbraken
Laloux ontdekte dat blauwgroene organisaties op ten minste drie elementen tot een doorbraak zijn gekomen ten opzichte van organisaties die vanuit een traditioneler paradigma werken. “Allereerst is er sprake van zelf-management. Ze hebben op een of andere manier de sleutel gevonden om effectief te opereren, zelfs op grote schaal, op basis van een systeem waarin mensen elkaar helpen en voeding geven zonder dat hiervoor een hiërarchie of consensus nodig is. Verder zie je dat er sprake is van wat ik noem ‘heelheid’. Blauwgroene organisaties hechten er waarde aan dat elke medewerker zoveel mogelijk zichzelf kan zijn. Hij krijgt alle ruimte om zijn authentieke zelf uit te schenken. Hij hoeft geen verschil te maken tussen werken en leven. Werken vormt opnieuw een onderdeel van het leven in groter verband. Het leven, en dus ook het werk, is ons kost-baarste goed. Authenticiteit, geen maskers op, is het beeld van medewerkers bij blauwgroene organisaties.
“Tot slot zie ik een doorbraak wat betreft ‘collectieve betekenis’. In nauwe verbinding met de metafoor van de levende organisaties, kun je blauwgroene organisaties zien als een identiteit die zelf weet welke richting voor haar het beste is. In plaats van de toekomst te voorspellen of zelf proberen te controleren, worden de medewerkers in de organisatie uitgenodigd om te luisteren en te begrijpen waarnaar de organisatie wil groeien. Welke betekenis zij wil dienen.”
Keerpunt
In het bedrijfsleven is de machtsstructuur volgens de structuur van de piramide nog dominant. “Je ziet dat steeds meer mensen dit klassieke systeem zijn ontgroeid. Ze kunnen niet langer hun ruimte innemen. Ik ken leraren, artsen en verpleegkundigen die hun beroep verlaten, omdat de manier waarop we onze scholen en ziekenhuizen organiseren onvruchtbaar is. Het zijn vaak de mensen die de organisatie het meeste te bieden hebben, maar niet zichzelf kunnen en mogen zijn. Het probleem is dat we vaak weten wat er niet deugt aan klassiek ingerichte organisaties en we het gevoel hebben dat het anders kan. Maar hóe dat weten we niet.”
Voor zijn boek Reinventing Organizations, A guide to creating organizations inspired by the next stage of human consciousness is Laloux gaan kijken naar organisaties waar het anders gaat. “Het zijn organisaties waar de ziel van het bedrijf volop leeft. Waar mensen opnieuw als mensen tellen, ze als mensen zichzelf kunnen ontplooien. Bedrijven en instellingen die laten zien hoe mooi een organisatie kan zijn. Ik ben als het ware de mensen gaan opzoeken die gek genoeg zijn om radicale experimenten uit te voeren op het gebied van menselijkheid. Naar plekken waar baanbrekend werk wordt verricht op het gebied van betekenis, zingeving en autonomie.”
“In mijn boek beschrijf ik de opkomst van een nieuw management paradigma. Een nieuwe manier die het beste in mensen naar boven weet te halen. Waar vertrouwen eerst wordt gegeven en daarna wordt ontvangen. Waar wordt gewerkt vanuit menselijkheid. In de organisaties die ik beschrijf krijgen liefde, inspiratie en wijsheid ruim baan om te worden ingezet als instrumenten om de hoogste kwaliteit van producten en diensten te leveren. Dat levert een werkomgeving op die inspirerender, menselijker, doelgerichter en productiever is.”
Voorwaarde
Volgens Laloux is het voor elke organisatie – groot of klein, proit of non proit – mogelijk om vanuit inspiratie, eenheid en betekenis te werken. “Er is wel een voorwaarde. Een leider moet een oprechte visie hebben om vanuit vertrouwen, autonomie en zingeving te werken. Als een leider niet gelooft in een nieuw organisatiemodel waarin liefde, begrip en eerbied centraal staan, dan is het trekken aan een dood paard. Ik zou niet aan transformatie beginnen als de leiders in een organisatie er niets voor voelen. Dat is vrijwel zeker onbegonnen werk. Als de ceo wel commitment geeft dan is het verbluffend hoe snel een transformatie van de organisatie kan gaan.
“Ik heb klassieke organisaties zien ontwikkelen richting het blauwgroene model. Dat is goed mogelijk. De grootste weerstand ligt dan waarschijnlijk bij het middle management en senior managers. Zij verliezen macht in de verschuiving naar zelf-management. Na verloop van tijd ervaart echter vrijwel iedereen het nieuwe werken als een verademing. Uiteindelijk is er niets mooiers dan je werk verrichten op een manier waarbij je volledig jezelf kunt zijn. Echte betekenis geeft energie, voldoening en enthousiasme. Als leiders hun oprechte commitment geven voor een nieuwe inanciële wereld, gaan organisaties weer dansen.”
‘Nieuwe organisatiestructuur maakt werkomgeving inspirerender, menselijker, doelgerichter en productiever’
Reactie toevoegen
Editie
Jähnig + Ter Braak winnaar VVP Advies Award categorie Hypotheken
Jähnig + Ter Braak is de winnaar geworden van de Advies Award in de categorie Hypotheken. Tim Jähnig, Mike ter Braak en Marcia Berfelo nemen de award...
Geerts winnaar VVP Advies Award categorie Particulier Advies
Geerts Financiële Dienstverleners is de winnaar geworden van de Advies Award in de categorie Particulier Advies. Tomas Geerts en team nemen de award in ontvangst...
Team KOK Advies viert nominatie Advies Award Noord-Holland
Marco en Léonie Kok van KOK Advies uit Amstelveen is een van de 32 genomineerden voor de Advies Award 2021. Het advieskantoor behoort tot de top van de meest...
Medewerkers Berends & Slump trots op nominatie Advies Award 2021
Berends & Slump uit Twello is een van de 32 genomineerden voor de Advies Award 2021. Het advieskantoor behoort tot de vijf meest klantvriendelijke advieskantoren...
Don Risicobeheer trots op nominatie Advies Award
Don Risicobeheer uit Koudekerke is een van de 32 genomineerden voor de Advies Award 2021. Het advieskantoor behoort tot de top 3 van meest klantvriendelijke advieskantoren...
Jury VVP Advies Award 2021: dit zijn de 32 meest klantgerichte kantoren van Nederland
De jury van de VVP Advies Award 2021 heeft de namen bekend gemaakt van de 32 meest klantgerichte advieskantoren van Nederland. Met ondersteuning van maar liefst...
Werk aan de winkel voor adviseurs
Meerdere sprekers van het op 19 september gehouden VVP Event Inkomen 2018 denken dat het stelsel van sociale zekerheid over enkele jaren helemaal op de schop gaat....
Zekerheid zzp’er moet beter geregeld
De miljoenennota 2019 was nog niet koud gepubliceerd of Walter Lammerse -beleidsadviseur sociale zekerheid bij Avéro Achmea-boog zich erover. Hij analyseerde...
Vijf innovatieve pitches voor adviseurs
Oodit riskplan werd tijdens een Innovatie event risicomanagement van voorzie uitgeroepen tot meest aansprekende idee. Het initiatief van Koen Willems, dat innovatieve...
Geen koningen op de troon, maar aanvoerders in het veld
Ze zijn ‘van’ de grootste spelers in de verzekeringsbranche: Narc van Nuland, ceo van Aon, en Jack Hommel, directeur zakelijk van Centraal Beheer en...