Maak hypotheek lifecycle proof
(door Geurt van Kooten, Van Kooten Financiële Raadgevers)
Is de 100 procent aflossingsverplichting de druppel die de emmer doet overlopen?
Ik was laatst in Zuid-Afrika. Daar is, met name in Kaapstad, een enorm watertekort ontstaan. Overal
waar je komt, word je geconfronteerd met de campagne: ‘Every drop counts’. Zo moeten
posters langs wegen en watergebruik-instructies in hotelkamers helpen voorkomen dat alle inwoners
zonder water komen te zitten. Berekeningen laten zien, dat die dag snel nadert; 9 juli 2018 is door
het bestuur van de stad geframed als ‘day zero’. Gaat er geen regen vallen in Kaapstad, dan komt er
vanaf dat moment geen druppel meer uit de kraan.
Met de campagne ‘every drop counts’, worden de inwoners van Kaapstad dringend opgeroepen om
samen te voorkomen dat het day zero wordt. Ik zag bij veel inwoners de wil om samen te werken aan
het voorkomen van verspilling. Door met elkaar te letten op iedere drup water die wordt gebruikt,
heeft het bestuur in Kaapstad een enorm probleem kleingemaakt. Hebben ze de inwoners eigenaar
van het probleem gemaakt. Saamhorigheid gecreëerd. En dat helpt als het aankomt op
bewustwording. Buren, vrienden en familie praten over het watertekort, durven elkaar aan te
spreken op eventueel verspillende gedrag. En daarmee heeft deze campagne in ieder geval al het
doel gehaald: bewustwording door je te realiseren wat er nodig is en wat niet. Intussen hoop ik van
harte dat day zero inderdaad uitblijft!
Watertrappelend je life cycle door
Eenmaal weer thuis, waar natte voeten eerder tot toekomstige problemen lijken te behoren, wordt
mijn aandacht getrokken door werkgerelateerd nieuws. De kranten staan vol van de op de slot
zittende huizenmarkt. Één van de redenen? De 100 procent aflossingsverplichting op hypothecaire
verstrekkingen. Door deze verplichting moeten starters, maar ook doorstromers met een nieuwe
hypotheek de hypothecaire lening verplicht 100 procent aflossen. Dit betekent veel hogere maandlasten in
perioden dat je die liever wat lager zag.
Want, stel je even voor: je bent vandaag de dag, nu, een starter die door wil stromen naar een eigen
woning. Dat wil je omdat je toe bent aan de volgende stap in je ‘lifecycle’. Relaties worden beklonken
in huwelijken en gezinnetjes worden gesticht. Het leven is duur. Heel duur. De kinderen groeien
sneller op dan je wilt en voor je het weet willen ze gaan studeren. Zadel je ze dan op met een lening
van gemiddeld 40.000 euro na vier jaar studie? Of spaar je als ouder voor de ontwikkeling van je kind?
Lastig, zoveel sparen, want de hypotheeklasten zijn hoog. Als de kinderen het huis uit zijn en de
woning te groot blijkt, koop je een ander huis. Stadser gelegen, wellicht minder groot en
seniorbestendig. Een appartement blijkt net zo, zo niet duurder dan de gezinswoning en je
hypotheeklasten blijven hoog. Tegen de tijd dat de pensioenleeftijd in zicht komt, is de woning
afgelost. Hypotheekvrij. Zoals de overheid dat graag ziet.
Rond je 70e zit je op een ‘berg’ geld. Fijn, maar je had dat wellicht in eerdere levensfasen graag tot je beschikking gehad. Toen je kinderen klein waren, gingen studeren, toen je een halfjaartje ‘in-between-jobs’ was of toen de kinderen volwassen en afgestudeerd graag hun studentenkamertje hadden verruild voor een betaalbare starterswoning.
Niet lifecycle proof
Ik schets hier een volkomen normale en gangbare ‘lifecycle’. Helaas wordt deze cyclus verstoord door
overheidsbeslissingen. De 100 procent aflossingsverplichting blijkt namelijk niet lifecycle proof. Deze
verplichting zorgt voor een vicieuze cirkel met op bepaalde momenten een chronisch geldtekort.
Mindere perioden kunnen niet worden opgevangen, kinderen moeten enorme bedragen lenen om te
kunnen studeren. En wil je wat eerder stoppen met werken door een lastenverlaging? Helaas! De
100 procent aflossingsverplichting op je hypothecaire verstrekking beweegt niet met deze normale en
gangbare wensen in een mensenleven mee.
De 100 procent aflossingsverplichting krijgt van onze overheid het frame: bescherming. Bescherming als in
dat potentiële huizenkopers zo min mogelijk schulden moeten maken. Maar, de beschermende
werking mist het doel!
De campagne ‘every drop counts’ heeft mij aan het denken gezet. Het frame is gestoeld op het idee
dat besparing een gedragsverandering oplevert. Bewuster omgaan met hetgeen er nodig is. En
eenmaal thuis besef ik ineens dat het dat is wat ik zo mis in het beleid van onze overheid als het gaat
over het frame bescherming op hypothecaire verstrekkingen. Er wordt alleen beschermd, maar geen
beroep gedaan op gedragsverandering. Het is een gegeven dat velen onder ons een hypothecaire
lening zullen moeten afsluiten om een huis te kopen. Een gegeven dat met al die bescherming niet
zal veranderen.
Stel, dat onze overheid, onze beleidsmakers, meer zou inzetten op bewust omgaan met hetgeen er
nodig is. Dat ze een hypotheekconstructie toestaan waarbij een bepaald percentage van de
hypotheek geen aflossingsverplichting heeft en dat daarnaast extra kan worden afgelost als er wél
geld is. Een meer lifecycle proof hypotheek.
Doelen om minder af te lossen zouden dan bijvoorbeeld studerende kinderen, inkomensverlies opvangen en eerder stoppen met werken kunnen zijn. Doelen die de levenscyclus én de economie draaiende houden. Helaas heeft de overheid alleen ingezet op beschermen en niet op bewustwording. Daarmee hebben ze ingezet op beperken en niet op noodzakelijke ruimte bieden, op problemen laten oplopen in plaats van ze aan te pakken, op betuttelend beschermen in plaats van een appèl doen op verandering van gedrag.
Intussen rijst bij mij de vraag wanneer voor de huizenmarkt day zero aanbreekt. Het moment dat de
doorstroom helemaal is opgedroogd en de lifecycle stagneert.
Reactie toevoegen
Meer over
Maak hypotheek lifecycle proof
Maak de hypotheek lifecycle proof. Dat schrijft Geurt van Kooten (Van Kooten Financiële Raadgevers, Amersfoort) in een blog op VVP Online. Van Kooten:...