Meer begrip voor toezichthouders
Nederland houdt niet van toezichthouders. Ze zijn te duur, grijpen te laat in en zijn verantwoordelijk voor alle misstanden. Ook de AFM wordt in de financiële sector met argusogen bekeken. Het zou een veel te duur apparaat zijn, vooral in het leven geroepen om innovatie en ondernemerschap tegen te werken. Een artikel in het Financieele Dagblad van zaterdag 11 augustus probeert wat meer begrip te genereren voor toezichthouders.
De Utrechtse hoogleraar publieke instituties Judith van Erp zegt in het FD dat Nederland niet van toezichthouders houdt. Als het fout gaat, heeft de toezichthouder te laat ingegrepen, terwijl burgers zelden hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Deze ambivalente houding maakt het houden van toezicht volgens Van Erp ook zo lastig. "Je moet als toezichthouder heel zeker weten dat er iets mis is voordat je ingrijpt. Maar daarmee loop je het risico te laat te zijn."
Toezichthouder AFM laat zijn keuzes mede leiden door de vragen: waarom waren we er niet? Waarom hebben we het niet gezien? Waarom hebben we niets gedaan? De AFM heeft het proces ook geformaliseerd. Een team van vier personen maakt een eerste beoordeling van de circa 5000 signalen die er elk jaar binnenkomen. Er wordt bijvoorbeeld gekeken of er meer klachten over het bedrijf of financieel product zijn binnengekomen. De ernst van het probleem bepaalt de snelheid van handelen door de onderzoeksteams. Signalen over bijvoorbeeld beleggingsfraude worden binnen één werkdag doorgezet naar die teams. Over meldingen met wat minder urgentie, zoals klachten over de klantenservice na een ingeslikt bankpasje, moet binnen zeven werkdagen een knoop zijn doorgehakt, aldus het FD.
"Soms vraagt een melding directe actie', vertelt Jan Boerboom, hoofd Toezicht Service Centrum AFM. "Zo kregen we laatst een tip van een medewerker van een financiële instelling dat zijn bazen nogal wat papier door de versnipperaar haalden. We keken in ons systeem en zagen dat er over enkele dagen een aangekondigde inspectie op het programma stond. Toen zijn wij direct op pad gegaan."
Wekelijks haalt de AFM bovendien zo'n 150 advertenties uit kranten en van sites zoals Marktplaats door een softwareprogramma om te beoordelen of ze wel voldoen aan de wettelijke eisen voor informatievoorziening. Staat het zinnetje 'Wij staan niet onder toezicht van de AFM' er bijvoorbeeld wel in? Veelgebruikte zoektermen: krediet, vakantiehuisje, telefoonabonnement. Met deze aanpak hoopt de toezichthouder zaken in beeld te hebben voordat het gaat schuren.
Ex-toezichthouder Femke de Vries waarschuwt echter voor incidentenpolitiek. "Als je alleen achter signalen aan loopt, doe je aan incidentenpolitiek. Daardoor dreig je de grote maatschappelijke problemen te missen. Als toezichthouder moet je eigenlijk problemen tackelen voordat ze een probleem worden. Op zoek gaan naar de onbekende risico's voor een samenleving."
Na de crisis, die tien jaar geleden uitbrak, zijn AFM en DNB zich veel meer gaan richten op het voorkomen van nieuwe brandhaarden. Risicogestuurd toezicht met behulp van data-analyse, is het credo. "Er wordt bijvoorbeeld meer naar de prikkels van een verdienmodel gekeken, naar de houdbaarheid van dat model. En naar de effecten van bijvoorbeeld veranderende fiscale wetgeving", zegt De Vries.
Reactie toevoegen
Meer over
Ook DNB oppert nu verduurzamingsplicht
Ook De Nederlandsche Bank (DNB) oppert nu een verduurzamingsplicht bij de aankoop van een nieuwe woning. Dit als andere maatregelen niet voldoende werken. Het overgrote...
Netto Combined Ratio Schade verslechterd naar 99,5 procent over 2023
Schade exclusief AOV had een premievolume van 13,5 miljard euro over 2023 (2022: 12,8 miljard euro). aldus DNB. De Netto Combined Ratio (NCR) van schade exclusief...
AFM: meerdere partijen op korrel in onderzoek naar overtredingen maatwerk bij hypotheken
De AFM had bij het onderzoek naar overtreding van de regels inzake maatwerk bij hypotheken drie partijen op de korrel, niet alleen de Rabobank die eind vorig jaar...
AFM jaarverslag 2023: digitale verleidingen meest riskant voor jongeren
Er is een aanpak nodig om gebruik van buy now, pay later (BNPL) door minderjarigen te stoppen. En sturing in cryptoapps kan leiden tot vaker en risicovol handelen....
AFM: aantal adviseurs en bemiddelaars met zelfstandige vergunning verder afgenomen
In 2023 heeft de AFM 240 vergunningen verleend aan financieel dienstverleners. Twintig aanvragen hebben uiteindelijk niet tot een vergunningverlening geleid. Daartegenover...
Nederlanders hebben nauwelijks beeld van AI-gebruik door financiële instellingen
Maar weinig consumenten hebben een goed beeld van in hoeverre hun bank, verzekeraar of pensioenfonds artificiële intelligentie (AI) gebruikt. Daarnaast zijn...
AFM en DNB schetsen uitgangspunten toezicht op AI
In een dinsdag verschenen rapport schetsen AFM en DNB uitgangs- en aandachtspunten te voor het vormgeven van het toezicht op artificiële intelligentie (AI)....
AFM: publicatie over Nxchange is in publiek belang
De AFM heeft Nxchange een aanwijzing gegeven vanwege het overtreden van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Nxchange schoot...
Vergunningplicht voor sommige aanbieders van groepsverzekeringen buiten de financiële sector
Bedrijven die groepsverzekeringen aanbieden aan hun klanten, hebben in bepaalde gevallen per 1 oktober 2025 een vergunning van de AFM nodig. Dat kan onder meer het...
Hypotheekbezitters vaak niet goed op de hoogte van kansen en risico’s
Een aanzienlijk deel van de huiseigenaren verwacht dat verzekeraars de kosten betalen als hun woning schade oploopt door funderingsproblemen of overstroming. Dat...