AFM gelooft niet in checklist nazorg
(Uit VVP 01-2022) De AFM gaf eind vorig jaar haar interpretatie van het wft-verschil tussen informeren en adviseren. Maar opmerkelijk was vooral de nadere duiding die ze níet gaf, namelijk van nazorg. “we geven geen lijst van eisen waaraan financiële ondernemingen moeten voldoen.”
De AFM riep financiële ondernemingen medio december op meer oog te hebben voor ‘doorlopende ondersteuning’ na verkoop van een financieel product. Drie principes kunnen financiële ondernemingen daarbij volgens de toezichthouder helpen: formuleer je ambitie over klantzorg in de beheerfase en bepaal een aanpak, maak duidelijk aan de klant wat hij mag verwachten en wat niet, breng dit in de praktijk en toets, evalueer en verbeter je dienstverlening doorlopend.
Tegelijkertijd gaf de AFM nadrukkelijk geen nadere duiding van het nazorgbegrip. De toezichthouder bij de publicatie van de principes: “De wettelijke zorgplicht vereist al dat financiële ondernemingen hun klanten zorgvuldig behandelen tijdens de gehele looptijd van een financieel product. De AFM vindt het belangrijk dat financiële ondernemingen verder gaan dan de minimale gedragsnormen van de zorgplicht. Hoe ze dat precies invullen is afhankelijk van specifiek product, dienst of omstandigheden. We geven geen lijst van eisen waaraan financiële ondernemingen moeten voldoen.”
‘Consumentenbescherming bij bestaande producten gediend met adviseren’
Alles draait om de uitleg van het betreffende Wftartikel, dat luidt: “Gedurende de looptijd van een overeenkomst inzake een financieel product, financiële dienst of nevendienst verstrekt een beleggingsonderneming of financiële dienstverlener de consument, of, indien het een financieel instrument of verzekering betreft, de cliënt tijdig informatie over wezenlijke wijzigingen in de informatie voor zover deze wijzigingen redelijkerwijs relevant zijn voor de consument onderscheidenlijk de cliënt.”
Maar zijn nou precies die wijzigingen? Dat is waar de markt zo mee worstelt en waarbij de richting nu vooral door Kifid-uitspraken wordt bepaald. Een checklist van de AFM was daarom welkom geweest, maar die komt er dus niet.
Gevraagd om een nadere toelichting zegt de AFM: “We hebben zo’n lijst met concrete eisen niet gegeven omdat bijna ieder concreet geval weer anders is; de reikwijdte van de zorgplicht is afhankelijk van de specifieke omstandigheden. Wat daarbij ook een rol speelt zijn de aard en complexiteit van het product of dienst en de afspraken die partijen onderling hebben gemaakt. Een algemene leidraad of iets dergelijks gaat dus geen duidelijkheid opleveren. Verder speelt mee dat de wetgeving per sector anders is over wat van financiele ondernemingen in de nazorg wordt verwacht.”
Informeren en adviseren
De AFM gaf wel een interpretatie van het Wft-verschil tussen informeren en adviseren. “Onduidelijkheid over het onderscheid was volgens sommige partijen reden om zich terughoudend op te stellen bij doorlopende ondersteuning van klanten”, aldus de toezichthouder.
De AFM: “Een aanbeveling kan alleen kwalificeren als adviseren als deze ziet op een nieuw af te sluiten, specifiek financieel product. Dit betekent dat bij een aanbeveling die alleen is gericht op een soort of type financieel product er geen sprake is van adviseren.” Tot zover niks opzienbarends. Maar Adfiz en OvFD reageerden fel op de stellingname van de AFM met betrekking tot bestaande producten.
Volgens de AFM is er altijd sprake van informeren zolang inzicht of aanbevelingen zien op bestaande producten. De AFM geeft als voorbeeld onder meer: “Een aanbeveling over een bestaande aflossingsvrije hypotheek, kwalificeert niet als adviseren”. Ook de aanbeveling om het verzekerd bedrag van de AOV te verlagen of de wachttijd te verhogen, is informeren in plaats van adviseren.
Adfiz: “Deze beperking van het adviesbegrip lijkt te betekenen dat allerlei publieksrechtelijke bepalingen om de consument te beschermen op de meeste onderhoudsdienstverlening door aanbieders en adviseurs niet meer zonder meer van toepassing zijn. Denk daarbij aan de diplomaplicht, het ken je klant principe en de passendheidsregels.”
Zeker bij bepaalde producten en in bepaalde situaties is adviseren ook bij bestaande producten van groot belang. Volgens de AFM kan met informeren worden volstaan. Die interpretatie mag Wft-technisch correct zijn, maar nergens staat dat Wft (en Bgfo) het altijd bij het rechte eind hebben. Waarom wet- en regelgeving niet aangepast als de consumentenbescherming daar beter mee gediend is? Het gaat bij de hele Wft toch juist om die bescherming?
Adviesplicht
Nota bene de AFM zelf spreekt regelmatig uit dat een adviesplicht in bepaalde gevallen gewenst kan zijn. Ook onlangs nog in een discussion paper over de rol van wettelijk verplichte precontractuele informatiedocumenten bij consumentenbescherming. Daarin stelt de toezichthouder dat andere instrumenten soms effectiever kunnen zijn bij consumentenbescherming dan informatie. De AFM noemt in dit verband onder meer een adviesplicht: “Een adviesplicht kan worden ingesteld voor complexe financiële producten. Dit houdt in dat consumenten verplicht kunnen worden om advies in te winnen over het product voordat zij het mogen afsluiten.”
Ook in veel nazorgsituaties is advies echt wel gewenst. Of dat nou meteen in de vorm verplicht advies moet, is de vraag. Maar op z’n minst zou moeten worden gestimuleerd dat de consument zich ook bij nazorg laat adviseren in plaats van louter informeren.
De AFM tegenover VVP: “De Wft stelt duidelijke eisen aan het geven van advies. Dat dient inderdaad consumentenbescherming. Bij informeren gelden die specifieke eisen niet. In de Interpretatie geeft de AFM weer wat de reikwijdte van het adviesbegrip op basis van de Wft is. Als toezichthouder zijn we uiteraard volgend aan hetgeen de wetgever voorschrijft. De vraag of het adviesbegrip ook zou moeten gaan gelden voor aanbevelingen over bestaande producten is een keuze voor de wetgever. Het ministerie van Financiën is momenteel bezig met een verkenning of er aanleiding is voor een dergelijke aanpassing. Daarbij speelt de consumentenbescherming een rol, maar ook de vraag wat eventuele neveneffecten zijn van een wetsaanpassing.”
Reactie toevoegen
Meer over
Adviseur mag vergoeding houden ondanks gebrekkige communicatie
(Kifid-uitspraak GC 2024-0012) De consument verwijt de adviseur dat hij gebrekkig met hem heeft gecommuniceerd. Bovendien heeft hij onvoldoende de belangen van de...
AFM-boete van 94.000 euro voor Zwaan Finance
De AFM heeft een boete van 94.000 euro opgelegd aan Zwaan Finance uit Lisse. Het bedrijf heeft tussen juli 2018 en oktober 2022 als beheerder van zeven beleggingsinstellingen...
Positief oordeel EBA over toezicht op betalingsachterstanden bij hypotheken
De Europese autoriteit voor de bankensector EBA heeft een vergelijkend onderzoek gedaan onder 7 landen, naar de implementatie van de Europese Hypothekenrichtlijn...
Schending zorgplicht kost adviseur 22 mille
(Kifid-uitspraak GC 2023-1013) De consumenten vorderen 20.000 euro vanwege de hogere rente en 2.000 euro aan bemiddelingskosten voor een nieuwe adviseur. De Geschillencommissie...
Hypotheekadviseur had klant moeten waarschuwen
(Kifid-uitspraak GC 2023-0953) De adviseur had de consument moeten waarschuwen dat de arbeidsovereenkomst van de consument tot enig wantrouwen zou kunnen leiden...
Duidelijker informatie vereist bij spaarproducten
Financiële ondernemingen houden zich niet altijd aan de wettelijke voorschriften voor reclame en overige informatie bij sparen/vermogensopbouw. Zo is het onder...
Fout bij overzetten ongevallenpolis voor rekening Gevolmachtigd Agent
(Kifid-uitspraak GC 2023-0938) De schadeclaim van de consument vanwege het overlijden van zijn zoon is afgewezen omdat de verzekeringsdekking ‘gezin zonder...
AFM legt twee lasten onder dwangsom op voor niet invullen Marktmonitor 2023
De AFM heeft op 25 juli 2023 lasten onder dwangsom opgelegd aan twee ondernemingen die de Marktmonitor Adviseurs & Bemiddelaars (MMAB) 2023 niet tijdig hebben...
Adviseur moet nagaan of polis correct is opgemaakt
(Kifid-uitspraak GC 2023-0919) Bij het afsluiten van een verzekering moet de tussenpersoon de aspirant-verzekeringnemer informeren over de precieze economische gevolgen...
Forse AFM-boete Rabobank voor onverantwoorde hypotheekverstrekking
De AFM heeft een bestuurlijke boete van 12 miljoen euro opgelegd aan de Rabobank. Dit voor het overtreden van regels voor het verstrekken van hypothecair krediet....