Hypotheek is een commitment
(Zdenka van Schaik van de AFM in VVP 2) Hypotheek is een commitment, maatwerk in het bijzonder. De standaardleennorm biedt voor de meeste huizenkopers een passende uitkomst. Het kan echter zo zijn dat, vanwege afwijkende inkomsten en uitgaven, een hogere hypotheek verantwoord en bestendig is. Ook bij maatwerk is het belangrijk dat aanbieders duidelijke toetscriteria implementeren en zowel de adviseur als de aanbieder zich committeren aan een adequate nazorg gedurende de looptijd van de hypotheek. Onder deze voorwaarden biedt maatwerk uitkomst voor een specifieke groep huizenkopers.
Iedereen moet betaalbaar kunnen wonen. Dit is een belangrijke basisbehoefte in onze samenleving. De laatste jaren blijkt dit echter een grotere uitdaging. Zowel in de huur-als in de koopsector. De hoge huizenprijzen en gestegen rente drukken op de hypothecaire leennormen. De hoge inflatie heeft effect op de koopkracht van de huizenkoper. Om het huis toch te kunnen kopen onderzoeken hypotheekadviseurs en aanbieders vaker of een hoger leenbedrag buiten de standaard leennorm verantwoord is. Hiermee spelen zij een cruciale rol in de zoektocht naar de juiste balans tussen toegang tot de woningmarkt en verantwoord lenen.
De hypotheekadviseur heeft de wettelijke verplichting om te toetsen of de standaard leennorm past bij de financiële situatie van een huizenkoper. Deze standaard leennorm is gebaseerd op uitgaven van een standaard huishouden met twee volwassenen zonder kinderen en houdt daarnaast rekening met buffers. Vanwege de robuuste opzet werkt de standaard leennorm voor huizenkopers met afwijkende inkomsten- en uitgavenpatronen niet altijd. Er mag daarom bij advies en verstrekking worden afgeweken van de standaard leennorm als dat verantwoord is voor de klant: de ‘maatwerkhypotheek’.
Ruimte voor verbetering
Als toezichthouder zien we maatwerk als een belangrijk en onlosmakelijk onderdeel van de leennormsystematiek. Samen met een kwalitatief goed advies borgt de leennormensystematiek een evenwicht tussen verantwoord lenen en toegang tot de woningmarkt. In de afgelopen drie jaar hebben we in onze onderzoeken veel aandacht besteed aan de toepassing van de leennormen, specifiek in maatwerksituaties. Tot nu toe lag de focus op hypotheekverstrekkers. In de tweede helft van 2023 starten we met onderzoek naar kwaliteit van hypotheekadvies en daarin zal maatwerk ook aandacht krijgen. Daarnaast onderzoekt de AFM ook advies over risico’s die worden veroorzaakt door levensgebeurtenissen zoals overlijden of werkloosheid en het verzekeren daarvan.
Vorig jaar zomer hebben we de belangrijkste bevindingen uit het onderzoek naar verantwoorde kredietverlening bij maatwerk gepubliceerd. Het acceptatiebeleid en de acceptatiecriteria zitten bij de onderzochte hypotheekverstrekkers op hoofdlijnen goed in elkaar. Specifiek bij maatwerk zagen we wel ruimte voor verbetering. Het is belangrijk dat ook bij maatwerk de acceptanten handvatten hebben om zo objectief mogelijk te kunnen beoordelen of de maatwerkhypotheek verantwoord en bestendig is. Ons vervolgonderzoek naar maatwerk bij koopstarters vorig jaar laat enige verbetering zien maar de noodzaak tot verdere ontwikkeling van de toetscriteria voor maatwerk blijft aanwezig.
‘Passende nazorg ook bij maatwerkhypotheken belangrijk’
Meeverhuisregeling
Het is belangrijk dat de hypotheekadviseurs en verstrekkers bij elke hypotheekaanvraag toetsen wat past de financiële situatie van de klant. Bij een maatwerkhypotheek wordt afgeweken van de standaard leennorm en dat vergt extra commitment van de betrokken adviseur en verstrekker. Dit geldt ook voor de toekomst en dus de nazorg gedurende de looptijd van de hypotheek. Ook bij maatwerk moet de klant de nodige nazorg krijgen wanneer tijdens de looptijd de financiële situatie of omstandigheden veranderen. Zo moet de klant met een maatwerkhypotheek ook kunnen verhuizen en gebruik kunnen blijven maken van de contractuele meeverhuisregeling als de rente is gestegen. De klant heeft dan het recht om de lage rente voor de looptijd van de rentevastperiode van de oude hypotheek mee te nemen naar de nieuwe hypotheek. Het is onwenselijk als hypotheekverstrekkers hun acceptatiecriteria voor maatwerk tijdens de looptijd aanscherpen om de meeverhuisregeling niet te hoeven toepassen.
Reactie toevoegen
Meer over
VVP-poll: "Adviseurs moeten klanten proactief wijzen op gevolgen Wtp voor nabestaanden"
De nieuwe pensioenregels vergroten het risico voor nabestaanden. De AFM waarschuwde hier al voor in haar rapport 'Sector in beeld Pensioenen' (mei 2025) en verder...
Houd rekening met Gen Z bij inrichting online keuzeomgeving
De AFM moedigt de sector aan te bepalen welke drempels niet te laag mogen worden om impulsgedrag op risicovolle momenten te voorkomen en Gen Z actief te betrekken...
Kansen en risico’s van digitalisering kredietverleningsmarkt
"2035 zal de tijd zijn van ‘one click away’: alles kan overal en direct, interactief en digitaal. Kredietverstrekkers zullen hier zo veel mogelijk naar...
AFM-webinar voor financieel dienstverleners
De AFM organiseert 26 juni een webinar voor financieel dienstverleners waarin zij ingaat op belangrijke wettelijke normen voor bedrijfsvoering. De toezichthouder:...
Samen voorkomen dat woningmarkt verder overhit raakt
"Het gedrag van kredietverstrekkers, adviseurs en taxateurs moet voorkomen dat de woningmarkt verder oververhit raakt." Aldus de AFM in haar jongste Rapportage Financiële...
Minister bemoeit zich niet met hogere premies voor loyale klanten
Minister Heinen van Financiën wil zich niet bemoeien met de AFM-oproep 'Geef loyale klanten een eerlijke premie'. De minister in antwoord op Kamervragen: "Ik...
Duurzaamheidswetgeving nog onvoldoende nageleefd
De AFM wil dat financiële ondernemingen harder lopen bij het voldoen aan duurzaamheidswetgeving voor consumenten. In het bijzonder op vier belangrijke thema’s:...
AFM: inzetten op weerbare financiële sector
"De veranderende dynamiek tussen Europa en de Verenigde Staten raakt ook de financiële sector in Nederland. De huidige geopolitieke ontwikkelingen vragen actie...
Verbond: uitkomsten AFM-onderzoek margepersonalisatie nader duiden
“Verzekeraars vinden het belangrijk dat nieuwe en bestaande klanten zoveel mogelijk op dezelfde wijze behandeld worden en verschillen in premie uitlegbaar...
AFM in geweer tegen hogere premies zonder reden voor loyale klanten
Bijna de helft van de achttien onderzochte schadeverzekeraars heeft bij minimaal één productgroep Auto, Inboedel en/of Aansprakelijkheid hogere winstmarges...