Hypotheek is een commitment
(Zdenka van Schaik van de AFM in VVP 2) Hypotheek is een commitment, maatwerk in het bijzonder. De standaardleennorm biedt voor de meeste huizenkopers een passende uitkomst. Het kan echter zo zijn dat, vanwege afwijkende inkomsten en uitgaven, een hogere hypotheek verantwoord en bestendig is. Ook bij maatwerk is het belangrijk dat aanbieders duidelijke toetscriteria implementeren en zowel de adviseur als de aanbieder zich committeren aan een adequate nazorg gedurende de looptijd van de hypotheek. Onder deze voorwaarden biedt maatwerk uitkomst voor een specifieke groep huizenkopers.
Iedereen moet betaalbaar kunnen wonen. Dit is een belangrijke basisbehoefte in onze samenleving. De laatste jaren blijkt dit echter een grotere uitdaging. Zowel in de huur-als in de koopsector. De hoge huizenprijzen en gestegen rente drukken op de hypothecaire leennormen. De hoge inflatie heeft effect op de koopkracht van de huizenkoper. Om het huis toch te kunnen kopen onderzoeken hypotheekadviseurs en aanbieders vaker of een hoger leenbedrag buiten de standaard leennorm verantwoord is. Hiermee spelen zij een cruciale rol in de zoektocht naar de juiste balans tussen toegang tot de woningmarkt en verantwoord lenen.
De hypotheekadviseur heeft de wettelijke verplichting om te toetsen of de standaard leennorm past bij de financiële situatie van een huizenkoper. Deze standaard leennorm is gebaseerd op uitgaven van een standaard huishouden met twee volwassenen zonder kinderen en houdt daarnaast rekening met buffers. Vanwege de robuuste opzet werkt de standaard leennorm voor huizenkopers met afwijkende inkomsten- en uitgavenpatronen niet altijd. Er mag daarom bij advies en verstrekking worden afgeweken van de standaard leennorm als dat verantwoord is voor de klant: de ‘maatwerkhypotheek’.
Ruimte voor verbetering
Als toezichthouder zien we maatwerk als een belangrijk en onlosmakelijk onderdeel van de leennormsystematiek. Samen met een kwalitatief goed advies borgt de leennormensystematiek een evenwicht tussen verantwoord lenen en toegang tot de woningmarkt. In de afgelopen drie jaar hebben we in onze onderzoeken veel aandacht besteed aan de toepassing van de leennormen, specifiek in maatwerksituaties. Tot nu toe lag de focus op hypotheekverstrekkers. In de tweede helft van 2023 starten we met onderzoek naar kwaliteit van hypotheekadvies en daarin zal maatwerk ook aandacht krijgen. Daarnaast onderzoekt de AFM ook advies over risico’s die worden veroorzaakt door levensgebeurtenissen zoals overlijden of werkloosheid en het verzekeren daarvan.
Vorig jaar zomer hebben we de belangrijkste bevindingen uit het onderzoek naar verantwoorde kredietverlening bij maatwerk gepubliceerd. Het acceptatiebeleid en de acceptatiecriteria zitten bij de onderzochte hypotheekverstrekkers op hoofdlijnen goed in elkaar. Specifiek bij maatwerk zagen we wel ruimte voor verbetering. Het is belangrijk dat ook bij maatwerk de acceptanten handvatten hebben om zo objectief mogelijk te kunnen beoordelen of de maatwerkhypotheek verantwoord en bestendig is. Ons vervolgonderzoek naar maatwerk bij koopstarters vorig jaar laat enige verbetering zien maar de noodzaak tot verdere ontwikkeling van de toetscriteria voor maatwerk blijft aanwezig.
‘Passende nazorg ook bij maatwerkhypotheken belangrijk’
Meeverhuisregeling
Het is belangrijk dat de hypotheekadviseurs en verstrekkers bij elke hypotheekaanvraag toetsen wat past de financiële situatie van de klant. Bij een maatwerkhypotheek wordt afgeweken van de standaard leennorm en dat vergt extra commitment van de betrokken adviseur en verstrekker. Dit geldt ook voor de toekomst en dus de nazorg gedurende de looptijd van de hypotheek. Ook bij maatwerk moet de klant de nodige nazorg krijgen wanneer tijdens de looptijd de financiële situatie of omstandigheden veranderen. Zo moet de klant met een maatwerkhypotheek ook kunnen verhuizen en gebruik kunnen blijven maken van de contractuele meeverhuisregeling als de rente is gestegen. De klant heeft dan het recht om de lage rente voor de looptijd van de rentevastperiode van de oude hypotheek mee te nemen naar de nieuwe hypotheek. Het is onwenselijk als hypotheekverstrekkers hun acceptatiecriteria voor maatwerk tijdens de looptijd aanscherpen om de meeverhuisregeling niet te hoeven toepassen.
Reactie toevoegen
Meer over
Laura van Geest herbenoemd als AFM-voorzitter
Laura van Geest is herbenoemd als bestuursvoorzitter van de AFM voor een periode van vier jaar. De nieuwe termijn gaat in op 1 februari 2024. Van Geest (1962) is...
AFM-onderzoek naar kwaliteit van hypotheekadvies van start
De AFM is volgens Adfiz gestart met het eerder dit jaar aangekondigde onderzoek naar de kwaliteit van hypotheekadvies. De AFM heeft aangegeven voor het onderzoek...
Bliss ontvangt collectieve vergunning van AFM
De AFM heeft familiebedrijf Bliss Hypotheekadviseurs uit Spijkenisse een collectieve vergunning verleend. De goedkeuring van de vergunningaanvraag is inmiddels ook...
VVP-poll: 'Al mijn klanten met een aflossingsvrije hypotheek zijn geattendeerd op de risico's'
De AFM is tevreden met de inzet van de sector om klanten te wijzen op de risico's van een aflossingsvrije hypotheek. De afgelopen vijf jaar zijn namelijk 1,68 miljoen...
AFM en DNB tegen extra leenruimte alleenstaanden
AFM en DNB zijn tegen extra leenruimte voor alleenstaanden, zoals voorgesteld in de Wijzigingsregeling hypothecair krediet 2024. In hun reactie op de internetconsultatie...
Hypotheekaanbieders benaderden 1,68 miljoen klanten over hun aflossingsvrije hypotheek
Hypotheekaanbieders hebben de afgelopen vijf jaar 1,68 miljoen klanten benaderd over mogelijke risico’s van hun aflossingsvrije hypotheek. In die periode is...
AFM publiceert aanwijzing, ook al heeft VACZ belogingsregels aangepast
De AFM gaf op 25 oktober 2022 een aanwijzing aan Verzekeringsadviescentrum Zaanstad (VACZ) wegens overtreding van de Wft. VACZ schoot volgens de AFM tekort in verplichtingen...

VIP Congres ACT NOW!: the aftermovie
Nog even nagenieten van de tweede editie van het VIP Congres? Bekijk dan de sfeerimpressie van deze digitale innovatiedag, georganiseerd door VVP en de Stichting...
Sander Dekker nieuwe voorzitter raad van toezicht AFM
Sander Dekker is benoemd tot voorzitter van de raad van toezicht van de AFM. Dekker is sinds 1 januari 2023 bestuurder van het Maasstad Ziekenhuis. Daarvoor was...
AFM stelt vast dat veel DC-deelnemers een beperkte premie-inleg hebben
De AFM benadrukt dat de deelnemers met een beperkt pensioen (de zogeheten ‘grijze vlek’) niet uit het oog verloren dienen te worden. "Het risico van...