Hypotheek is een commitment

Zdenka van Schaik

(Zdenka van Schaik van de AFM in VVP 2) Hypotheek is een commitment, maatwerk in het bijzonder. De standaardleennorm biedt voor de meeste huizenkopers een passende uitkomst. Het kan echter zo zijn dat, vanwege afwijkende inkomsten en uitgaven, een hogere hypotheek verantwoord en bestendig is. Ook bij maatwerk is het belangrijk dat aanbieders duidelijke toetscriteria implementeren en zowel de adviseur als de aanbieder zich committeren aan een adequate nazorg gedurende de looptijd van de hypotheek. Onder deze voorwaarden biedt maatwerk uitkomst voor een specifieke groep huizenkopers.

Iedereen moet betaalbaar kunnen wonen. Dit is een belangrijke basisbehoefte in onze samenleving. De laatste jaren blijkt dit echter een grotere uitdaging. Zowel in de huur-als in de koopsector. De hoge huizenprijzen en gestegen rente drukken op de hypothecaire leennormen. De hoge inflatie heeft effect op de koopkracht van de huizenkoper. Om het huis toch te kunnen kopen onderzoeken hypotheekadviseurs en aanbieders vaker of een hoger leenbedrag buiten de standaard leennorm verantwoord is. Hiermee spelen zij een cruciale rol in de zoektocht naar de juiste balans tussen toegang tot de woningmarkt en verantwoord lenen.

De hypotheekadviseur heeft de wettelijke verplichting om te toetsen of de standaard leennorm past bij de financiële situatie van een huizenkoper. Deze standaard leennorm is gebaseerd op uitgaven van een standaard huishouden met twee volwassenen zonder kinderen en houdt daarnaast rekening met buffers. Vanwege de robuuste opzet werkt de standaard leennorm voor huizenkopers met afwijkende inkomsten- en uitgavenpatronen niet altijd. Er mag daarom bij advies en verstrekking worden afgeweken van de standaard leennorm als dat verantwoord is voor de klant: de ‘maatwerkhypotheek’.

Ruimte voor verbetering

Als toezichthouder zien we maatwerk als een belangrijk en onlosmakelijk onderdeel van de leennormsystematiek. Samen met een kwalitatief goed advies borgt de leennormensystematiek een evenwicht tussen verantwoord lenen en toegang tot de woningmarkt. In de afgelopen drie jaar hebben we in onze onderzoeken veel aandacht besteed aan de toepassing van de leennormen, specifiek in maatwerksituaties. Tot nu toe lag de focus op hypotheekverstrekkers. In de tweede helft van 2023 starten we met onderzoek naar kwaliteit van hypotheekadvies en daarin zal maatwerk ook aandacht krijgen. Daarnaast onderzoekt de AFM ook advies over risico’s die worden veroorzaakt door levensgebeurtenissen zoals overlijden of werkloosheid en het verzekeren daarvan.

Vorig jaar zomer hebben we de belangrijkste bevindingen uit het onderzoek naar verantwoorde kredietverlening bij maatwerk gepubliceerd. Het acceptatiebeleid en de acceptatiecriteria zitten bij de onderzochte hypotheekverstrekkers op hoofdlijnen goed in elkaar. Specifiek bij maatwerk zagen we wel ruimte voor verbetering. Het is belangrijk dat ook bij maatwerk de acceptanten handvatten hebben om zo objectief mogelijk te kunnen beoordelen of de maatwerkhypotheek verantwoord en bestendig is. Ons vervolgonderzoek naar maatwerk bij koopstarters vorig jaar laat enige verbetering zien maar de noodzaak tot verdere ontwikkeling van de toetscriteria voor maatwerk blijft aanwezig.

‘Passende nazorg ook bij maatwerkhypotheken belangrijk’

Meeverhuisregeling

Het is belangrijk dat de hypotheekadviseurs en verstrekkers bij elke hypotheekaanvraag toetsen wat past de financiële situatie van de klant. Bij een maatwerkhypotheek wordt afgeweken van de standaard leennorm en dat vergt extra commitment van de betrokken adviseur en verstrekker. Dit geldt ook voor de toekomst en dus de nazorg gedurende de looptijd van de hypotheek. Ook bij maatwerk moet de klant de nodige nazorg krijgen wanneer tijdens de looptijd de financiële situatie of omstandigheden veranderen. Zo moet de klant met een maatwerkhypotheek ook kunnen verhuizen en gebruik kunnen blijven maken van de contractuele meeverhuisregeling als de rente is gestegen. De klant heeft dan het recht om de lage rente voor de looptijd van de rentevastperiode van de oude hypotheek mee te nemen naar de nieuwe hypotheek. Het is onwenselijk als hypotheekverstrekkers hun acceptatiecriteria voor maatwerk tijdens de looptijd aanscherpen om de meeverhuisregeling niet te hoeven toepassen.

Reactie toevoegen

 
Meer over
AFM sluit zich aan bij Nationale Coalitie Financiële Gezondheid

AFM sluit zich aan bij Nationale Coalitie Financiële Gezondheid

De AFM heeft zich aangesloten bij de Nationale Coalitie Financiële Gezondheid (NCFG). ADe NCFG is een coalitie van publieke en private organisaties die samen...

Kredietaanbieders van buiten Nederland niet gebonden aan maximum kredietvergoeding

Kredietaanbieders van buiten Nederland niet gebonden aan maximum kredietvergoeding

In een zaak van de AFM tegen een online flitskredietaanbieder oordeelde de rechter dat elders in Europa gevestigde aanbieders van online flitskrediet niet gebonden...

AFM waarschuwt consumenten voor Frank Wim Brugman

AFM waarschuwt consumenten voor Frank Wim Brugman

De AFM waarschuwt consumenten voor Frank Wim Brugman die volgens de toezichthouder illegaal actief is als vermogensbeheerder. Hij beschikt niet over een vergunning...

Afhankelijkheid big tech heeft grote impact op financiële sector

Afhankelijkheid big tech heeft grote impact op financiële sector

De AFM constateert dat de ontwikkelingen op het gebied van digitalisering, duurzaamheid en internationalisering steeds sneller gaan en een steeds grotere impact...

Convenant AFM en DSI verlengd

Convenant AFM en DSI verlengd

De AFM en Stichting DSI hebben het convenant over vakbekwaamheid verlengd. Dit convenant, dat sinds 2018 van kracht is, richt zich op medewerkers die adviseren of...

AFM-brief mogelijke vergunningplicht bij bemiddelen in groepsverzekeringen

AFM-brief mogelijke vergunningplicht bij bemiddelen in groepsverzekeringen

De AFM heeft een brief ontwikkeld om marktpartijen die gebruik maken van groepsverzekeringen erop te wijzen dat er mogelijk een vergunningplicht gaat gelden. De...

“Hypotheekfraude blijkt een relatief makkelijk verdienmodel”

“Hypotheekfraude blijkt een relatief makkelijk verdienmodel”

“Hypotheekfraude blijkt een relatief makkelijk verdienmodel.” Dat schrijft de AFM in haar onlangs verschenen Trendzicht 2025. De toezichthouder: “Hoewel...

Embedded finance laat meerwaarde adviseur onverlet

Embedded finance laat meerwaarde adviseur onverlet

(AFM in VVP-special Business Innovation 2024) Je auto voor een uur verzekeren tegen inbraak op een parkeerterrein, of direct een reisverzekering afsluiten bij...

Toekomstbestendige FD-sector vraagt om verantwoorde groei

Toekomstbestendige FD-sector vraagt om verantwoorde groei

In Sector in beeld Financieel dienstverleners 2024 vraagt de AFM vooral aandacht voor zaken die noodzakelijk zijn voor toekomstbestendige groei van een onderneming....

Hypotheek Visie gaat werk maken van AFM-aanbevelingen

Hypotheek Visie gaat werk maken van AFM-aanbevelingen

Hypotheek Visie gaat de aanbevelingen in de AFM-verkenning 'Kwaliteit Hypotheekadvies 2024' op een rijtje zetten voor de ruim zestig aangesloten hypotheekadvieskantoren....