Nog veel open einden in nieuw regeerakkoord

Kabinet Ken je vak inkomen 2022

(Marjol Nikkels, CS Opleidingen, in Ken je vak! VVP 01-2022) Nu Rutte-IV is gestart, is natuurlijk de vraag wat we van dit nieuwe kabinet kunnen verwachten op het gebied van sociale zekerheid en inkomen. Op hoofdlijnen is in het coalitieakkoord wel een richting geschetst, echter veel is nog altijd onduidelijk en zijn er nog vele open eindjes die ook binnen Rutte-III nog niet opgelost waren.

De loondoorbetaling bij ziekte blijft twee jaar, ook voor de kleine bedrijven. Wel geldt voor kleine bedrijven een lastenverlichting, waarvoor 300 miljoen euro per jaar beschikbaar is. Dit loopt via de gedifferentieerde premie voor het Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof). Sinds 1 januari 2022 geldt voor bedrijven met een loonsom onder de 882.500 euro een lagere Aof-premie dan voor bedrijven met een hogere loonsom.

Wel kunnen er verbeteringen van het poortwachterproces komen. In het akkoord wordt benoemd dat re-integratie in het tweede ziektejaar zich volop dient te richten op het inzetten van het tweede spoor en het voorkomen van WIA-instroom.

Betaalbaarheid WIA

Er zijn zorgen over het betaalbaar houden van de WIA nu de WIA instroom maar blijft stijgen. In het coalitieakkoord zijn geen concrete maatregelen benoemd, maar wel de wens om de arbeidsparticipatie in de WIA te vergroten en om een aantal ‘hardheden’ op te lossen. Vermoedelijk wordt hier verwezen naar het ILO-verdrag 121. De sociale partners zijn van mening dat de WIA-wetgeving tegenstrijdig is met dit verdrag. Bij beroepsarbeidsongeschiktheid dient de werknemer voor ten minste 60 procent van het inkomensverlies gecompenseerd te worden. In Nederland kennen we echter geen onderscheid tussen risque social (privé gerelateerd) en risque professionel (werkgerelateerd) en is de ondergrens voor de WIA 35 procent arbeidsongeschiktheid. Daarom had de SER voorgesteld om de ondergrens voor de WIA terug te brengen naar vijftien procent. Dit concrete advies is niet overgenomen in het coalitieakkoord.

De SER adviseert verder de tienjarige doorbelasting in de WGA aan de werkgever terug te brengen naar vijf jaar. Dit sluit ook aan bij het advies van de commissie-Borstlap. Het is zeer aannemelijk dat hier in de nabije toekomst nader invulling aan gegeven wordt, uiteraard in overleg met de sociale partners.

‘Snelle invoering verplichte AOV zelfstandigen afhankelijk van capaciteit UWV’

Ook levert de uitvoerbaarheid van de WIA grote problemen op. Er zijn met name veel achterstanden bij de sociaal-medische beoordelingen door verzekeringsartsen. Hier zal komende jaren veel aandacht naar uitgaan. Wellicht gaan private partijen ondersteuning bieden bij de publieke claimbeoordeling.

Regulering arbeidsmarkt

Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau is 28 procent van de Nederlandse bevolking (financieel) kwetsbaar. En de toekomst is onvoorspelbaar, omdat de aard van ons werk verandert door digitalisering, robotisering en globalisering. Er komen daarom maatregelen die de bestaanszekerheid van lage- en middeninkomens versterken en de lasten verlagen. Het kabinet gaat 500 miljoen per jaar investeren in het hervormen van de arbeidsmarkt, re-integratie en het aanpakken van armoede en schulden. Werken moet lonender worden en de armoedeval moet verkleind worden.

Er komt een minimumuurloon op basis van de 36-urige werkweek. Het minimumloon wordt stapsgewijs verhoogd met 7,5 procent. De koppeling met de uitkeringen blijft in stand om het bestaansminimum te verstevigen. Maar dit geldt niet voor de AOW. Hiervoor worden ouderen wel tegemoetgekomen via een hogere ouderenkorting. Elke vier jaar zal het sociaal minimum herijkt worden om vast te stellen of dit toereikend is om van te leven en mee te doen in de samenleving.

Verkleinen verschil vast en flex

Het kabinet gaat door met het verkleinen van de verschillen tussen vast en flex. Te veel mensen in Nederland zijn afhankelijk van tijdelijke contracten. In lijn met het SER middellangetermijn-advies worden oproep-, uitzend- en tijdelijke arbeidscontracten beter gereguleerd. Om de interne flexibiliteit en wendbaarheid van bedrijven te vergroten, wordt in overleg met de sociale partners een budgettair neutrale deeltijd-WW uitgewerkt, met oog voor uitvoerbaarheid en betaalbaarheid.

Er komt meer aandacht om de overgang van werk-naar-werk en van uitkering-naar werk te stimuleren. Onderdeel hiervan zijn instrumenten voor om- en bijscholing die de overstap naar tekortberoepen ondersteunen. Ook breidt het kabinet het aantal beschutte werkplekken uit.

Verplichte aov zelfstandigen

Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen. In het regeerakkoord wordt benoemd dat deze verzekering zo wordt vormgegeven dat oneerlijke concurrentie en te grote inkomensrisico’s voor individuen worden voorkomen. Hiermee houdt het kabinet rekening met de randvoorwaarden uit het pensioenakkoord. De vorige regering heeft reeds een wetsvoorstel hiervoor uitgewerkt. Deze kon nog niet worden ingediend bij de Tweede Kamer vanwege de val van kabinet Rutte-III. De verwachting is dat er een verplichte verzekering komt met een wachttijd van 52 weken voor de zelfstandige zonder personeel en de directeur-grootaandeelhouder. Een uitkering is gebaseerd op maximaal het minimumloon. De Belastingdienst int de premie en het UWV is verantwoordelijk voor uitvoering van de verzekering. De gedachte is wel dat indien ZZP’ers al een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben, zij een vrijstelling krijgen van deze verplichte publieke verzekering. Of de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering er al op korte termijn komt, zal zeker afhangen van de mogelijkheden tot uitvoering binnen het UWV. Er is al een groot tekort aan verzekeringsartsen bij het UWV.

Wet DBA

Het regeerakkoord is zeer globaal over de oplossing die dringend nodig is voor de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (wet DBA). De wens is om vooraf duidelijkheid te krijgen over de arbeidsrelatie (ZZP’er of werknemer). Het kabinet Rutte-III zette in op het invoeren van een webmodule, waarbij zowel de werkgever/opdrachtgever als de werknemer inzicht krijgen in de kwalificatie van de arbeidsrelatie. De webmodule is een vragenlijst waarbij aan elk gegeven antwoord een aantal punten werd gekoppeld als indicatie voor de mate van (on)zelfstandigheid. Voorlopig is de webmodule alleen als voorlichtingsinstrument beschikbaar en kent geen juridische status.

Rutte-IV moet bepalen of er rechten aan deze uitkomsten van de webmodule gegeven gaan worden. Voorlopig is het devies om de arbeidsrelatie bij de inhuur van personeel goed te regelen en het advies is om daarbij de geel gemarkeerde tekst van de modelovereenkomsten goed te bewaken.

Reactie toevoegen

 
Debat in Tweede Kamer over OCTAS-rapport verplaatst naar 14 mei

Debat in Tweede Kamer over OCTAS-rapport verplaatst naar 14 mei

Het debat in de Tweede Kamer over het eind februari verschenen OCTAS-rapport is verplaatst naar 14 mei (13.00 uur - 17.00 uur).  Dit vanwege een samenloop op...

UWV verwacht toename werkgeversbezwaren door ‘Praktisch beoordelen’

UWV verwacht toename werkgeversbezwaren door ‘Praktisch beoordelen’

UWV verwacht als gevolg van ‘Praktisch beoordelen’ vooral een toename van werkgeversbezwaren. Aldus minister Van Gennip in antwoord op vragen vanuit...

NN: "Advies Octas biedt opties voor oplossen hardheden WIA"

NN: "Advies Octas biedt opties voor oplossen hardheden WIA"

Nationale-Nederlanden is positief dat het rapport van OCTAS aandacht heeft voor de noodzaak van preventie en draagt graag hiervoor mogelijke praktische oplossingsrichtingen...

Kabinet: OCTAS-varianten vragen om nadere uitwerking

Kabinet: OCTAS-varianten vragen om nadere uitwerking

Er is bij de OCTAS-varianten "bijna altijd sprake van dilemma’s of compromissen. Bovendien zijn de dilemma’s en compromissen nog niet in omvang (financieel...

Wet Meer zekerheid flexwerkers naar Raad van State

Wet Meer zekerheid flexwerkers naar Raad van State

Minister Van Gennip stuurt het wetsvoorstel Meer zekerheid flexwerkers naar de Raad van State voor advies. Het wetsvoorstel bevat verschillende maatregelen om flexibele...

"Afzien van extra verhoging wettelijk minimumloon per 1 juli"

"Afzien van extra verhoging wettelijk minimumloon per 1 juli"

Zet een streep door de voorgenomen extra verhoging van het wettelijk minimumloon per 1 juli aanstaande. Die oproep doen VNO-NCW en MKB-Nederland in een brief aan...

Variant: Basis voor werkenden

Variant: Basis voor werkenden

In deze OCTAS-variant ligt de nadruk op één gelijke regeling voor alle werkenden: werknemers en zelfstandigen. OCTAS: “Eén stelsel voor...

Variant: Werk staat voorop

Variant: Werk staat voorop

De tweede variant die OCTAS in haar rapport presenteert, is: Werk staat voorop. De commissie: “In deze variant draaien we de huidige werkwijze om: eerst reintegratie...

Variant: Huidig stelsel beter

Variant: Huidig stelsel beter

De eerste variant die OCTAS in haar rapport presenteert, is: Huidig stelsel beter. In deze variant ligt de nadruk op het vereenvoudigen van het huidige stelsel en...

Verbond: "Geen tijdrovende en ingrijpende verbouwing arbeidsongeschiktheidsstelsel"

Verbond: "Geen tijdrovende en ingrijpende verbouwing arbeidsongeschiktheidsstelsel"

Het stelsel voor ziekte en arbeidsongeschiktheid, reageert het Verbond van Verzekeraars op het OCTAS-rapport, kan snel verbeterd worden, met behoud van een goed...