Nog veel open einden in nieuw regeerakkoord

Kabinet Ken je vak inkomen 2022

(Marjol Nikkels, CS Opleidingen, in Ken je vak! VVP 01-2022) Nu Rutte-IV is gestart, is natuurlijk de vraag wat we van dit nieuwe kabinet kunnen verwachten op het gebied van sociale zekerheid en inkomen. Op hoofdlijnen is in het coalitieakkoord wel een richting geschetst, echter veel is nog altijd onduidelijk en zijn er nog vele open eindjes die ook binnen Rutte-III nog niet opgelost waren.

De loondoorbetaling bij ziekte blijft twee jaar, ook voor de kleine bedrijven. Wel geldt voor kleine bedrijven een lastenverlichting, waarvoor 300 miljoen euro per jaar beschikbaar is. Dit loopt via de gedifferentieerde premie voor het Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof). Sinds 1 januari 2022 geldt voor bedrijven met een loonsom onder de 882.500 euro een lagere Aof-premie dan voor bedrijven met een hogere loonsom.

Wel kunnen er verbeteringen van het poortwachterproces komen. In het akkoord wordt benoemd dat re-integratie in het tweede ziektejaar zich volop dient te richten op het inzetten van het tweede spoor en het voorkomen van WIA-instroom.

Betaalbaarheid WIA

Er zijn zorgen over het betaalbaar houden van de WIA nu de WIA instroom maar blijft stijgen. In het coalitieakkoord zijn geen concrete maatregelen benoemd, maar wel de wens om de arbeidsparticipatie in de WIA te vergroten en om een aantal ‘hardheden’ op te lossen. Vermoedelijk wordt hier verwezen naar het ILO-verdrag 121. De sociale partners zijn van mening dat de WIA-wetgeving tegenstrijdig is met dit verdrag. Bij beroepsarbeidsongeschiktheid dient de werknemer voor ten minste 60 procent van het inkomensverlies gecompenseerd te worden. In Nederland kennen we echter geen onderscheid tussen risque social (privé gerelateerd) en risque professionel (werkgerelateerd) en is de ondergrens voor de WIA 35 procent arbeidsongeschiktheid. Daarom had de SER voorgesteld om de ondergrens voor de WIA terug te brengen naar vijftien procent. Dit concrete advies is niet overgenomen in het coalitieakkoord.

De SER adviseert verder de tienjarige doorbelasting in de WGA aan de werkgever terug te brengen naar vijf jaar. Dit sluit ook aan bij het advies van de commissie-Borstlap. Het is zeer aannemelijk dat hier in de nabije toekomst nader invulling aan gegeven wordt, uiteraard in overleg met de sociale partners.

‘Snelle invoering verplichte AOV zelfstandigen afhankelijk van capaciteit UWV’

Ook levert de uitvoerbaarheid van de WIA grote problemen op. Er zijn met name veel achterstanden bij de sociaal-medische beoordelingen door verzekeringsartsen. Hier zal komende jaren veel aandacht naar uitgaan. Wellicht gaan private partijen ondersteuning bieden bij de publieke claimbeoordeling.

Regulering arbeidsmarkt

Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau is 28 procent van de Nederlandse bevolking (financieel) kwetsbaar. En de toekomst is onvoorspelbaar, omdat de aard van ons werk verandert door digitalisering, robotisering en globalisering. Er komen daarom maatregelen die de bestaanszekerheid van lage- en middeninkomens versterken en de lasten verlagen. Het kabinet gaat 500 miljoen per jaar investeren in het hervormen van de arbeidsmarkt, re-integratie en het aanpakken van armoede en schulden. Werken moet lonender worden en de armoedeval moet verkleind worden.

Er komt een minimumuurloon op basis van de 36-urige werkweek. Het minimumloon wordt stapsgewijs verhoogd met 7,5 procent. De koppeling met de uitkeringen blijft in stand om het bestaansminimum te verstevigen. Maar dit geldt niet voor de AOW. Hiervoor worden ouderen wel tegemoetgekomen via een hogere ouderenkorting. Elke vier jaar zal het sociaal minimum herijkt worden om vast te stellen of dit toereikend is om van te leven en mee te doen in de samenleving.

Verkleinen verschil vast en flex

Het kabinet gaat door met het verkleinen van de verschillen tussen vast en flex. Te veel mensen in Nederland zijn afhankelijk van tijdelijke contracten. In lijn met het SER middellangetermijn-advies worden oproep-, uitzend- en tijdelijke arbeidscontracten beter gereguleerd. Om de interne flexibiliteit en wendbaarheid van bedrijven te vergroten, wordt in overleg met de sociale partners een budgettair neutrale deeltijd-WW uitgewerkt, met oog voor uitvoerbaarheid en betaalbaarheid.

Er komt meer aandacht om de overgang van werk-naar-werk en van uitkering-naar werk te stimuleren. Onderdeel hiervan zijn instrumenten voor om- en bijscholing die de overstap naar tekortberoepen ondersteunen. Ook breidt het kabinet het aantal beschutte werkplekken uit.

Verplichte aov zelfstandigen

Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen. In het regeerakkoord wordt benoemd dat deze verzekering zo wordt vormgegeven dat oneerlijke concurrentie en te grote inkomensrisico’s voor individuen worden voorkomen. Hiermee houdt het kabinet rekening met de randvoorwaarden uit het pensioenakkoord. De vorige regering heeft reeds een wetsvoorstel hiervoor uitgewerkt. Deze kon nog niet worden ingediend bij de Tweede Kamer vanwege de val van kabinet Rutte-III. De verwachting is dat er een verplichte verzekering komt met een wachttijd van 52 weken voor de zelfstandige zonder personeel en de directeur-grootaandeelhouder. Een uitkering is gebaseerd op maximaal het minimumloon. De Belastingdienst int de premie en het UWV is verantwoordelijk voor uitvoering van de verzekering. De gedachte is wel dat indien ZZP’ers al een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben, zij een vrijstelling krijgen van deze verplichte publieke verzekering. Of de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering er al op korte termijn komt, zal zeker afhangen van de mogelijkheden tot uitvoering binnen het UWV. Er is al een groot tekort aan verzekeringsartsen bij het UWV.

Wet DBA

Het regeerakkoord is zeer globaal over de oplossing die dringend nodig is voor de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (wet DBA). De wens is om vooraf duidelijkheid te krijgen over de arbeidsrelatie (ZZP’er of werknemer). Het kabinet Rutte-III zette in op het invoeren van een webmodule, waarbij zowel de werkgever/opdrachtgever als de werknemer inzicht krijgen in de kwalificatie van de arbeidsrelatie. De webmodule is een vragenlijst waarbij aan elk gegeven antwoord een aantal punten werd gekoppeld als indicatie voor de mate van (on)zelfstandigheid. Voorlopig is de webmodule alleen als voorlichtingsinstrument beschikbaar en kent geen juridische status.

Rutte-IV moet bepalen of er rechten aan deze uitkomsten van de webmodule gegeven gaan worden. Voorlopig is het devies om de arbeidsrelatie bij de inhuur van personeel goed te regelen en het advies is om daarbij de geel gemarkeerde tekst van de modelovereenkomsten goed te bewaken.

Reactie toevoegen

 
Internetconsultatie wijziging Dagloonbesluit werknemersverzekeringen

Internetconsultatie wijziging Dagloonbesluit werknemersverzekeringen

Mensen die ziek zijn geworden in de WW en vervolgens arbeidsongeschikt worden, krijgen soms een lagere uitkering door de manier waarop het zogenaamde ‘dagloon’...

Daling ziekteverzuim zet door in eerste kwartaal

Daling ziekteverzuim zet door in eerste kwartaal

In het eerste kwartaal van 2024 lag het ziekteverzuim van werknemers met 5,5 procent opnieuw lager dan een jaar eerder. Ook in het eerste kwartaal van 2023 was er...

Absoluut arbeidsongeschiktheidscriterium in BAZ

Absoluut arbeidsongeschiktheidscriterium in BAZ

De Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ), sinds dinsdag in internetconsultatie, krijgt een van de WIA afwijkend arbeidsongeschiktheidscriterium. Het...

Ook BAZ-premie fiscaal aftrekbaar

Ook BAZ-premie fiscaal aftrekbaar

Ook de premie van de Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ), momenteel in internetconsultatie, wordt fiscaal aftrekbaar. Minister Van Gennip:...

BAZ krijgt uniforme stabiliteitsbijdrage

BAZ krijgt uniforme stabiliteitsbijdrage

Tot grote vreugde van de private verzekeraars kent het wetsvoorstel Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ), eerder deze week in consultatie gegaan,...

Bijna helft werknemers werkt door ondanks ziekte

Bijna helft werknemers werkt door ondanks ziekte

Maar liefst 46 procent van de werknemers zal zich volgens onderzoek door Acture niet ziekmelden terwijl hij of zij wel ziek is uit angst om collega’s teleur...

Verbond: "Op het eerste gezicht een gebalanceerd voorstel"

Verbond: "Op het eerste gezicht een gebalanceerd voorstel"

"Op het eerste oog is dit een gebalanceerd voorstel, dat voldoende rekening houdt met de uiteenlopende wensen en de enorme diversiteit qua werkzaamheden onder zelfstandigen’."...

Verplichte verzekering arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen in internetconsultatie

Verplichte verzekering arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen in internetconsultatie

Minister Van Gennip heeft de Wet Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ) in internetconsultatie gebracht. De BAZ is uitgewerkt aan de hand van...

OCTAS-varianten vragen politieke keuzes

OCTAS-varianten vragen politieke keuzes

Voor de WIA heeft de commissie OCTAS in februari 2024 drie varianten geschetst voor verbetering van het huidige stelsel voor ziekte en arbeidsongeschiktheid. Tot...

Meer WIA-aanvragen dan verwacht

Meer WIA-aanvragen dan verwacht

In 2023 heeft UWV meer WIA-aanvragen ontvangen dan verwacht. Het gaat om een totaal van 76.000 aanvragen. Dat zijn zo’n 10.000 meer WIA-aanvragen dan in 2022...