Verder kijken dan OCTAS-rapport

1. 1 oktober 2024, door Toon Berendsen
2. 0 reacties

Wielink denkt dat van de drie OCTAS-varianten de variant BETER de meeste kans maakt, omdat zij het meeste inspeelt op de problemen waarmee UWV kampt bij de uitvoering van de sociale zekerheid. Maar dat is volgens Wielink niet hetzelfde als dat er nu een vernieuwende langetermijnvisie ligt. Wielink zou graag een aanpak zien waarin “de groep die nog iets kan, ook werkelijk aan het werk wordt gezet. Werken moet dan wel lonend zijn”.

Voor de WIA heeft de commissie OCTAS eind februari de varianten geschetst voor verbetering van het huidige stelsel voor ziekte en arbeidsongeschiktheid. Tot aan het najaar 2024 worden de verschillende maatregelen uit OCTAS ambtelijk nader uitgewerkt, aldus toenmalig minister Van Gennip op 4 juni in een Kamerbrief over de voortgang van de vereenvoudigingsagenda sociale zekerheid.

Vereenvoudiging is een rode draad in het eindadvies OCTAS. Alle varianten zijn erop gericht complexiteit te verminderen. Zo stelt de commissie als onderdeel van de variant ‘huidig stelsel beter’ voor om de WIA om te vormen naar één uitkeringsregime, in plaats van de huidige IVA en WGA met alle sub-regelingen. De regeling voor duurzame arbeidsongeschiktheid (IVA) en het onderscheid tussen de twee regelingen in de huidige WGA 35-80 (de vervolguitkering en de loonaanvullingsuitkering) zouden vervallen.

Van Gennip: “De varianten van de OCTAS voor de WIA laten zien dat vereenvoudiging en verbetering van een wet een continue afweging vergt tussen soms tegenstrijdige doelen. Naast eenvoudiger, is het ook belangrijk dat de WIA uitvoerbaar en betaalbaar is en bijdraagt aan zowel inkomenszekerheid als (arbeids)participatie.

“In het algemeen brengt vereenvoudiging (inkomens)gevolgen en dus afruilen en politieke keuzes met zich mee. Eén van de meest voorkomende afwegingen is die tussen gerichtheid en eenvoud. Voorstellen die het stelsel eenvoudiger maken en meer zekerheid bieden aan mensen, zullen vaak als neveneffect hebben dat de overheid mensen minder gericht kan ondersteunen. Daarnaast heeft de vormgeving van uitkeringen ook effect op de gang naar de arbeidsmarkt. Enerzijds kan minder gerichtheid (meer) werken lonender maken; anderzijds kan hogere inkomensondersteuning werken ontmoedigen. In de concrete uitwerking van beleidsopties voor verschillende wetten zullen wij deze dilemma’s zorgvuldig in kaart brengen en aan uw Kamer voorleggen.”

De eindrapportage van OCTAS is zeker niet negatief ontvangen en biedt interessante stof voor discussie. Maar er is niemand die werkelijk gelooft dat het huidige systeem overboord gaat. Ook Wielink niet. Evolutie in plaats van revolutie dus. Waarbij te hopen is dat die evolutie niet louter wordt gestuurd door de uitvoeringsproblemen bij UWV.

Willekeur

Wielink ging in op maatregelen als Praktisch beoordelen sinds 1 juli waarmee UWV haar achterstanden bij de sociaal-medische beoordelingen hoopt in te lopen. Wielink denkt dat de maatregelen nog wel even nodig zullen blijven. “De instroom in de WIA blijft hoog en de uitstroom laag.” Maar door de maatregelen sijpelt willekeur er bij de beoordelingen wel steeds meer in. Willen we dat?

BAZ

Op het moment van schrijven van dit artikel was de internetconsultatie BAZ gesloten. Het wachten was op het definitieve wetsvoorstel. De meer dan 1.700 reacties tijdens de consultatie kwamen vooral van zelfstandigen die duidelijk niet op een verplichte verzekering zitten te wachten. Samengevat: ondernemers willen vrij zijn, ook in de risico’s die zij nemen en het wel of niet afdekken daarvan. Veel belangenorganisaties spraken juist waardering uit. Verzekeraars zien het wetsvoorstel BAZ “als optimale invulling van de verzekeringsplicht voor zelfstandigen”, aldus de reactie van het Verbond van Verzekeraars. Het Verbond: “Een duaal stelsel houdt rekening met de uiteenlopende wensen en grote diversiteit onder de doelgroep, en biedt maatwerkmogelijkheden doordat zelfstandigen zoveel mogelijk zélf kunnen beslissen op welke wijze ze zich willen verzekeren, bij wie en onder welke voorwaarden.”

Adfiz: “Overall constateren wij dat het wetsvoorstel goed is te volgen. Het wetsvoorstel en de bijbehorende memorie van toelichting geven blijk van een goed doordacht geheel.”

Tegelijkertijd noemden organisaties tal van verbetermogelijkheden. Zo werd veelvuldig gepleit voor het verruimen van de wachttijd van één naar twee jaar. Adfiz: “Wij pleiten ervoor om aan te sluiten bij de WIA en te kiezen voor een wachttijd van twee jaar. Voor zelfstandigen wordt het risico uiteraard groter als er sprake is van een wachttijd van twee jaar in plaats van één jaar, maar het risico van deze twee jaar is overwegend goed op te vangen, bijvoorbeeld door het te verzekeren of door aan te sluiten bij een schenkkring.”

RADI AOV zei een aantal goede elementen in het wetsvoorstel te zien, maar ook diverse vragen en zorgen te hebben. Op het VVP-event Inkomen was er veel waardering voor de gedetailleerde bespreking van het wetsvoorstel door Annemieke Postema (AOVdokter.nl) namens RADI AOV.

Drempelfuncties

De grote vraag op het moment van schrijven van dit artikel was (en dan gaan we er even van uit dat het voorstel door het nieuwe kabinet niet in een bureaulade wordt weggefrommeld) of enkele van de cruciale uitgangspunten van het wetsvoorstel worden doorgezet. De BAZ wijkt op een aantal punten af van de WIA-systematiek. Dat betreft zoals al genoemd de wachttijd, maar ook de wijze van beoordelen. De ondernemer kan rekenen op een uitkering ter hoogte van het Wettelijk Minimum Loon, op voorwaarde dat hij niet meer in staat is dat WML te verdienen. Dit laatste wordt beoordeeld aan de hand van drempelfuncties, waarvan wordt gezegd dat zij zó licht zijn dat iemand ze al snel kan uitoefenen. Wielink: “De grens om een uitkering te krijgen, ligt best hoog.” Verder is het ‘ja’ of ‘nee’ in de BAZ; over gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid wordt niet gerept.

Volgens Wielink betaalt de doelgroep (IB-ondernemers, Postema zei het woord zzp’er niet meer te willen horen) veel BAZ-premie voor weinig.

Hoe het ook precies verder gaat, goed advies over het arbeidsongeschiktheidsrisico en voorzieningen om de financiële gevolgen hiervan adequaat op te vangen is en blijft volgens RADI AOV nodig. “Zeker nu er een extra variant met geheel eigen kenmerken en spelregels wordt geïntroduceerd. Wij pleiten voor breed toegankelijk, laagdrempelig en betaalbaar financieel advies en begeleiding gedurende het ondernemerschap en bij arbeidsongeschiktheid. Een van de manieren om dit te bereiken is het fiscaal aftrekbaar maken van advies- en beheerkosten, zoals in het verleden ook het geval was.”

Postema riep ook op om snel duidelijkheid te geven over het overgangsrecht. Onder voorwaarden worden bestaande private verzekeringen gerespecteerd. Het kan dus interessant zijn om nu nog zo’n polis te sluiten. Postema zei er haar hand niet voor in het vuur te durven steken dat de peildatum in de toekomst zal zijn.

Postema: “Aan het voorgestelde overgangsrecht zitten nog wel enkele scherpe kantjes die hopelijk zullen verdwijnen, zoals de maximale eigenrisicotermijn. Er staat de AOV-markt nog flink wat werk te wachten, ook als slechts een deel van de onverzekerde ondernemers in beweging komt. Daarnaast zullen diverse bestaande polissen moeten worden aangepast om voor eerbiedigende werking in aanmerking te komen. Hiervoor is tijd nodig. Hoe eerder verzekeraars en adviseurs weten waar ze aan toe zijn, hoe beter.”

Tot slot onderstreepte Postema nog eens het belang van goed advies door een video van Varias Verzekeringen te tonen, die een eervolle vermelding opleverde bij de VVP Advies Award 2024.

Snelweg

Van flex naar vast, en dan als werknemer bijdragen aan het sociale stelsel. Dat is volgens Wielink een belangrijke achtergrond van het wetsvoorstel BAZ. In combinatie met de aanstaande regelgeving rond schijnzelfstandigheid. Ondernemers lijken dat nog niet zo goed te zien. Wielink zei “heel benieuwd te zijn wanneer ondernemers wakker worden en de snelweg gaan blokkeren. Of laten ze het over zich heenkomen omdat er weinig saamhorigheid is?”

Reactie toevoegen

Naam

E-mailadres

Reactie

Organisatie

Telefoonnummer

VVPVIP HypothekenVVP Innovatie PlatformVIP SchadeVVP Twitter

Toevoegen 

Meer over

• APC Holland
• VVP Event Inkomen 2024