"beperken aansprakelijkheid afm en dnb inbreuk op rechten burgers"

Anja de Rooy-Kolkman 2015

"Civielrechtelijke aansprakelijkheid kan ook positief zijn voor toezichthouders." Dat stelt Anja de Rooy-Kolkman in de dinsdag verschenen VVP (nummer 18).

De freelance juridisch adviseur (tevens lid Raad van Advies CFD) schrijft: "Als 'zelfstandige bestuursorganen met gedelegeerde overheidsbevoegdheid' opereren AFM en DNB tussen de besturende overheid en de rechtsprekende macht in. De AFM ziet erop toe dat financiële ondernemingen en hun bestuurders zich volgens de regels gedragen. DNB houdt toezicht op de solvabiliteit en liquiditeit van financiële instellingen. Dat is het zogeheten twin peaks-model van toezicht op de financiële sector.

Ook AFM en DNB kunnen echter onrechtmatig handelen. Dat kan op twee manieren. Enerzijds kan er sprake zijn van falend toezicht, waardoor klanten van financiële instellingen worden benadeeld. Anderzijds kan een toezichthouder een onrechtmatig besluit nemen, waardoor de onder toezicht gestelde wordt benadeeld.
Op 1 juli 2012 werd een wet ingevoerd waarmee de aansprakelijkheid van AFM en DNB beperkt werd. Pas bij opzet en grove schuld is er sprake van
aansprakelijkheid. Tot dan toe gold als uitgangspunt dat overheden op gelijke wijze als andere rechtssubjecten aansprakelijk zijn voor hun onrechtmatig handelen en nalaten. Voor zover mij bekend is dit de eerste keer dat er in de wet een uitzondering is gemaakt op dit uitgangspunt.
Mogelijk zou de aansprakelijkheidsbeperking in strijd met het recht op een eerlijk proces - en daarmee in strijd met het EVRM - kunnen zijn. In ieder
geval is het een inbreuk op de rechten van burgers. Een gedupeerde moet aannemelijk maken dat er bij de toezichthouder sprake was van opzet of grove schuld wanneer hij schade wil verhalen. Daarvoor zou als argument kunnen worden aangevoerd dat AFM en DNB deze armslag nodig hebben. En dat zij minder goed toezicht zouden kunnen houden als zij uit vrees voor aansprakelijkheid niet meer de grenzen van hun bevoegdheden durven op te zoeken.

In mijn opinie is dit geen valide argument. De bevoegdheden zijn immers niet voor niets begrensd. Civielrechtelijke aansprakelijkheid is juist een prima mechanisme om overschrijding van die grenzen te bewaken.
Ook wordt wel gezegd dat zonder aansprakelijkheidsbeperking de toezichthouders door megaclaims te gronde kunnen worden gericht. Ook dat argument gaat niet op: de rechter kan bij aansprakelijkheid de omvang van de schadevergoeding immers limiteren. Daarnaast moet er bij aansprakelijkheid ook voldaan zijn aan andere vereisten, waaronder het causaliteits- en het relativiteitsvereiste, wil het überhaupt tot een schadeuitkering komen.

Wat mijns inziens vergeten lijkt te worden is dat civielrechtelijke aansprakelijkheid ook positief kan zijn voor toezichthouders. Toezichthouders blijven dan bij de les en letten erop hun werk netjes te doen. Zij dwingen respect af als hun handelen toetsbaar is aan de algemene aansprakelijkheidsnormen. Dat respect geeft gevoelsmatig een extra legitimatie voor hun optreden.
Het beperken van aansprakelijkheid voor AFM en DNB tot opzet en grove schuld is een uitzondering op het uitgangspunt dat voor de overheid dezelfde civielrechtelijke regels gelden als voor burgers. Het is een inbreuk op de rechten van burgers. Het lijkt niet uitgesloten dat AFM en DNB in de toekomst
hun beperkte aansprakelijkheid moeten bekopen met beperking van het door hen afgedwongen respect."
 

Reactie toevoegen

 
Letselschade door kop warm water niet voor rekening stageverlener

Letselschade door kop warm water niet voor rekening stageverlener

(Rechtspraak) Naar het oordeel van de kantonrechter rustte op de stageverlener geen verplichting om de stagiaire te instrueren over de manier waarop zij op een veilige...

Meer verkeersongevallen door agressief rijgedrag

Meer verkeersongevallen door agressief rijgedrag

Autobestuurders vertonen steeds vaker gevaarlijk, riskant en agressief rijgedrag, constateert DAS die het aantal meldingen van verkeersongevallen zonder letsel met...

Eigen schuld, dikke bult (of eigenlijk: nat pak)

Eigen schuld, dikke bult (of eigenlijk: nat pak)

(Rechtspraak) Een wielrenner belandde in de Amstel, omdat zijn voorganger schrok van een hond en abrupt remde. De hond (of eigenlijk de eigenaar) valt volgens de...

Werkgever na ongeval aansprakelijk, of er nu wel of geen arbeidsovereenkomst is

Werkgever na ongeval aansprakelijk, of er nu wel of geen arbeidsovereenkomst is

(Rechtspraak) Een pizzakoerier krijgt tijdens het bezorgen een eenzijdig auto-ongeval. Hij bespreekt de pizzeria (op grond van artikel 7:658 BW subsidiair artikel...

Koeriersbedrijf kan niet volstaan met ongevallenverzekering

Koeriersbedrijf kan niet volstaan met ongevallenverzekering

(Rechtspraak) Een collectieve ongevallenverzekering en een Ongevallenverzekering voor Inzittenden (OVI) als onderdeel van het leasecontract van de bedrijfsauto volstaan...

Kaag: niks veranderd bij verzekering truckruns

Kaag: niks veranderd bij verzekering truckruns

“Ik heb geen aanwijzingen dat het verzekeren van evenementen die worden georganiseerd door vrijwilligers in brede zin steeds vaker een probleem is.”...

Inruilverlies voor eigen rekening klant

Inruilverlies voor eigen rekening klant

(Kifid-uitspraak GC 2023-0303) De verzekeraar dient naar het oordeel van de Geschillencommissie een redelijke termijn te worden geboden om een fout te herstellen....

Schadevergoeding van 335 mille na brand door gevaarlijke buitenopslag pallets

Schadevergoeding van 335 mille na brand door gevaarlijke buitenopslag pallets

(Rechtspraak) Aansprakelijkheid van twee ondernemingen voor brandschade aan twee kabels van een hoogspanningsverbinding van TenneT. De ondernemingen zijn tekortgeschoten...

Ook in hoger beroep schadevergoeding voor doodgeschrokken papegaaien

Ook in hoger beroep schadevergoeding voor doodgeschrokken papegaaien

(Rechtspraak) Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft beslist dat een ballonvaarder ruim 55.000 euro schadevergoeding moet betalen aan een papegaaienhouder...

Rechtsregels over aansprakelijkheid

Rechtsregels over aansprakelijkheid

(Permanent Actueel door Lindenhaeghe in Ken je vak! VVP 4-2022) Het simpele feit dat men waarschuwt voor mogelijke aansprakelijkheid, heft die aansprakelijkheid...