Besteedbaar inkomen sinds 1977 nauwelijks gestegen
Huishoudens hebben de afgelopen vier decennia nauwelijks meer te besteden gekregen, zo blijkt uit economisch onderzoek van de Rabobank. De middenklasse kreeg het vooral vanaf de eeuwwisseling voor de kiezen.
Volgens de onderzoekers van RaboResearch blijft de groei van het inkomen van huishoudens sterk achter bij de groei van de economie. Een gemiddeld huishouden uit 2014 heeft, na inflatiecorrectie en het meewegen van de toename van het aantal huishoudens in Nederland, maar 18 procent meer te besteden in vergelijking met 1977. Dat terwijl het besteedbaar inkomen van huishoudens in de jaren zestig en zeventig zelfs verdubbelde.
Bedrijfsleven en overheid kregen in de loop van de jaren een steeds zwaarder aandeel in het nationaal inkomen. De belastingdruk nam toe en de zorgkosten stegen. Bedrijven zorgen dan wel voor werkgelegenheid, maar Nederland heeft een relatief groot aandeel aan multinationals en de winsten komen vaak ten goede aan aandeelhouders in het buitenland. Als de winsten al in Nederland blijven, dan is dat bij een zeer klein percentage zeer vermogende huishoudens.
Winsten opgepot
De groeiende winsten zijn de afgelopen decennia ook steeds vaker opgepot, bij kapitaal terecht gekomen en dus veel minder aan arbeid besteed, meldt RaboResearch. Het arbeidsinkomensaandeel daalt structureel in alle Westerse landen. Bedroeg de arbeidsinkomensquote (AIQ) -aandeel arbeid in het nationaal inkomen- in de jaren zeventig nog gemiddeld 78,5 procent, in 2016 was dat 73 procent. Een belangrijke oorzaak van de daling, is technologische ontwikkeling. Naast automatisering, speelt flexibilisering van arbeid in Nederland een grote rol. Werknemers nemen daardoor een veel minder sterke positie in.
Maatschappelijke onvrede
De middengroep kampt vanaf pakweg de eeuwwisseling met banenverlies als gevolg van automatisering. De arbeidsparticipatie van middelbaar opgeleiden neemt af, de werkloosheid neemt structureel toe sinds het nieuwe millennium en het besteedbare inkomen van deze groep daalt. De ongelijkheid neemt echter verder toe, want de hoogste inkomensgroepen wisten de afgelopen 15 jaar wel van inkomensstijgingen te profiteren.
RaboResearch geeft aan, dat een dalend arbeidsinkomensaandeel en een stagnerend huishoudinkomen er uiteindelijk toe kunnen leiden ‘dat de maatschappelijke onvrede steeds groter wordt’. Dit zou ‘protectionisme en populisme gemakkelijk in de hand werken’.
Opvallende flexibilisering
Rabobank doet een aantal voorzetten voor verbetering. Zo zou de nadruk moeten liggen op de ontwikkeling van relevante, technologische vaardigheden. Belastingen (dus ook de herverdeling van inkomens) zouden internationaal gecoördineerd moeten worden. Ook de onderhandelingspositie van werknemers moet anders en beter worden georganiseerd, vinden de onderzoekers, zeker gezien de tanende rol van vakbonden, die sinds de jaren zeventig in rap tempo leden verliezen. RaboResearch pleit daarnaast voor een onderzoek naar de opvallende flexibilisering in Nederland. Alleen Polen en Slowakije kenden sinds het begin van deze eeuw een sterkere groei van het aantal flexwerkers en zelfstandigen.
Reactie toevoegen
(Annemieke Postema, AOVdokter.nl, in Ken je vak! VVP 2-2025) “Een huwelijk is als een huis: als het niet wordt onderhouden en bewoond, komt er al gauw verval,...
(Marjol Nikkels, Sensio Opleidingen, in Ken je vak! VVP 2-2025) De Voorjaarsnota 2025 kondigt de terugkeer aan van de vereenvoudigde WIA-beoordeling voor 60-plussers....
Achterstanden arbeidsongeschiktheidsuitkering lopen op
De achterstanden bij de sociaal-medische beoordelingen voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA) lopen de komende jaren flink op. Volgens de huidige prognose...
SharePeople: zelfstandigentoets schot in de roos
"Dat we in korte tijd zoveel Certificaten van Zelfstandigheid hebben uitgegeven, zegt veel over de onzekerheid bij zowel zzp’ers als opdrachtgevers bestaat....
Wetsvoorstel voor beperken compensatieregeling transitievergoeding naar Raad van State
Het wetsvoorstel ‘Beperken van de compensatieregeling transitievergoeding bij ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid tot kleine werkgevers’...
UWV: herstel van niet correct meegenomen inkomsten bij Ziektewet
UWV heeft geconstateerd dat bij een gedeelte van ziektewetuitkeringen inkomsten niet correct of niet volledig zijn verrekend. Als een cliënt met een ziektewetuitkering...
NN: "Jongere werknemers aan het werk zien te houden"
"Het is hard nodig om werknemers aan het werk te houden, vooral de jongere werknemers. Zeker omdat in die groep de verzuimduur stijgt. We kunnen het ons als samenleving...
Arbeidsomstandigheden verbeteren door effectieve arboregels en preventie op de werkvloer
De SER roept in het advies ‘Gezond en veilig werken door effectieve regels en preventie’ alle betrokkenen bij arbobeleid op intensief samen te werken...
Externe verlofspaarrekening onderzocht
Het kabinet gaat samen met sociale partners onderzoeken of een externe verlofspaarrekening mogelijk is. Metgespaard verlof kunnen mensen bijvoorbeeld een tussentijdse...
Wetsvoorstel voor meer zekerheid flexwerkers ingediend
Werknemers met een flexibel arbeidscontract krijgen meer zekerheid over hun inkomen en hun werktijd. Zo krijgen uitzendkrachten recht op ten minste gelijkwaardige...