Financiën: provisieverbod niet strijdig met Europees Unierecht
Het provisieverbod is niet strijdig met het Europees Unierecht. Dat schrijft minister Dijsselbloem in antwoord op vragen van de Commissie Financiële Dienstverlening (CFD). Volgens Dijsselbloem voldoet het provisieverbod aan alle eisen.
Het volledige antwoord van de minister: "Bij brief van 3 juli jl. heeft de vaste commissie voor Financiën mij verzocht om de beantwoording van uw brief van 25 mei 2016 inzake het provisieverbod en het Europees Unierecht over te nemen. Met deze brief voldoe ik aan dit verzoek.
"In uw brief stelt u dat het Nederlandse provisieverbod voor complexe en impactvolle producten strijdig is met het vrij verkeer van diensten, zoals opgenomen in artikel 56 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). U geeft aan dat financiëledienstverleners die gevestigd zijn in een andere lidstaat door het provisieverbod belemmeringen ondervinden als zij zich op de Nederlandse markt willen begeven. Hieronder zal ik toelichten waarom ik uw standpunt niet deel. Daarbij zal ik eerst ingaan op het provisieverbod en op de Europese regels die relevant zijn voor het provisieverbod. Vervolgens zal ik uiteenzetten waarom het provisieverbod verenigbaar is met het Europees recht.
"Sinds 1 januari 2013 geldt een provisieverbod voor het bemiddelen of adviseren inzake complexe en impactvolle producten. Adviseurs en bemiddelaars mogen voor deze producten geen provisie ontvangen van de aanbieder, maar dienen de kosten voor het adviseren of bemiddelen rechtstreeks in rekening te brengen bij de klant. Dit provisieverbod geldt voor alle - ook buitenlandse - financiëledienstverleners die in Nederland financiële diensten verlenen (aanbieden, adviseren of bemiddelen).
"Naast artikel 56 van het VWEU zijn enkele specifieke Europese richtlijnen relevant voor de beantwoording van de vraag of het provisieverbod in strijd is met Europees Unierecht. Het betreft de richtlijn verzekeringsdistributie , de richtlijn hypothecair krediet en de richtlijn markten voor financiële instrumenten 2014
(MiFID II). Deze Europese richtlijnen zijn gebaseerd op artikel 62 jo. artikel 53, eerste lid, van het VWEU en zijn erop gericht de nationale regels in de EU-lidstaten verder te harmoniseren ten behoeve van de verzekeringsdistributie, de markt voor hypothecair krediet respectievelijk beleggingsdienstverlening. In de eerdergenoemde Europese richtlijnen wordt bovendien aan de lidstaten de ruimte gelaten om nadere regels te stellen omtrent provisies (zoals bijvoorbeeld het introduceren van een provisieverbod).
"De richtlijn Verzekeringsdistributie is gericht op minimumharmonisatie en belet lidstaten niet om strengere voorschriften ter bescherming van klanten te handhaven of in te voeren in hun nationale regelgeving (zie overweging 3 bij de richtlijn Verzekeringsdistributie). Daarnaast is in de artikelen 22, derde lid, en 29, derde lid, van de richtlijn Verzekeringsdistributie expliciet bepaald dat lidstaten het aanbieden of aanvaarden van provisies die worden betaald of verstrekt aan verzekeringsdistributeurs door een derde partij kunnen verbieden of beperken. Ook artikel 7, vierde lid, tweede volzin, van de richtlijn hypothecair krediet, die eveneens uitgaat van minimumharmonisatie, voorziet expliciet in de mogelijkheid voor lidstaten om provisies te verbieden.
"De strengere voorschriften moeten wel in overeenstemming zijn met de voorwaarden uit de richtlijn en met het Unierecht. Dit betekent dat de strengere regels (1) gerechtvaardigd moeten zijn vanwege een dringende reden van algemeen belang en (2) geschikt moeten zijn om het nagestreefde doel te realiseren. Verder dienen de voorschriften (3) niet-discriminerend te zijn en (4) mogen de voorschriften niet verder gaan dan voor het bereiken van het doel nodig is (noodzakelijkheid en evenredigheid).
Het provisieverbod voldoet aan de genoemde eisen
"Het provisieverbod voor financiële dienstverleners voldoet aan de genoemde eisen. (1) Het provisieverbod is gerechtvaardigd vanwege een dringende reden van algemeen belang, aangezien het provisieverbod tot doel heeft om consumenten te beschermen. Voorkomen wordt dat financiëledienstverleners niet in het belang van de consument handelen door de prikkels die van provisies kunnen uitgaan weg te nemen. Provisies kunnen een prikkel geven aan een financiële dienstverlener om zich in haar dienstverlening te laten leiden door andere belangen dan het klantbelang, bijvoorbeeld door het product met de hoogste provisie te adviseren aan de klant. Bovendien kunnen provisies ervoor zorgen dat al bij het samenstellen van het assortiment een voorselectie wordt gemaakt op basis van de hoogte van de provisies die de tussenpersoon zal ontvangen. Deze voorselectie bepaalt uit welke financiële producten de klant vervolgens kan kiezen of voor zijn rekening kan worden gekozen. (2) Het provisieverbod is geschikt om dit doel te bereiken, omdat het provisieverbod genoemde risico’s voor de klant wegneemt. (3) Het provisieverbod is bovendien niet-discriminerend, aangezien het provisieverbod van toepassing is op zowel financiëledienstverleners die gevestigd zijn in Nederland als op buitenlandse financiëledienstverleners die op de Nederlandse markt actief zijn. (4) Het provisieverbod is daarnaast noodzakelijk en evenredig omdat andere maatregelen zoals provisietransparantie niet tot het gewenste resultaat hebben geleid, blijkens de evaluatie van de provisieregelgeving in 2010. Het provisieverbod is dan ook noodzakelijk om de consument te beschermen. Het Nederlandse provisieverbod is derhalve niet strijdig met het Europees Unierecht.
"Voor de introductie van het provisieverbod voor beleggingsondernemingen in 2014 is gebruik gemaakt van artikel 4 van de uitvoeringsrichtlijn MiFID I op grond waarvan lidstaten strengere provisieregels voor beleggingsondernemingen kunnen vaststellen, indien wordt voldaan de in artikel 4 genoemde voorwaarden. De Europese Commissie is van deze strengere nationale eisen op de hoogte gesteld en heeft hiertegen geen bezwaar gemaakt. Het provisieverbod voor beleggingsondernemingen voldoet dus aan de voorwaarden zoals opgenomen in artikel 4. Artikel 24, twaalfde lid, eerste lid, van MiFID II bevat eenzelfde grondslag en voorwaarden op grond waarvan lidstaten strengere provisieregels voor beleggingsondernemingen kunnen vaststellen.
Gelet op het bovenstaande past het Nederlandse provisieverbod binnen de kaders van de Europese richtlijnen en is het provisieverbod niet strijdig met Europees Unierecht."
Reactie toevoegen
Reacties
Albert van der Poll - 31 augustus 2016
Probleem: consumenten die een hypotheek afsluiten willen niets betalen voor toekomstig onderhoud, financiële begeleiding, waarschuwing voor valkuilen, aanpassing aan actualiteit, fiscaliteit enzovoorts. Stel: 0,1% renteopslag uitbetaald aan de adviseur, daar zou die klant niets van voelen. Hij merkt 't niet eens. En daar zou die klant best mee akkoord gaan. Maar dat kan en mag niet.
Jeffrey Leichel - 30 augustus 2016
Omdat andere maatregelen zoals provisietransparantie niet tot het gewenste resultaat hebben geleid = LEUGEN en de wortel van al het kwaad.
Edwin Nijenhuis - 30 augustus 2016
Tot zover de wet en de schriftgeleerden. Gedragsonderzoek wijst uit dat de meeste mensen via een premie voor een hen zinvol geacht product liever 'onzichtbaar en onvoelbaar' zelfs meer betalen (het gratis-gevoel), dan daar een adviesnota voor te krijgen (een nota doet pijn, 'gratis' is fijn). Daar lag in 2009 al het pijnlijke verschil tussen de expliciete kostenverklaring en nominale transparantie, waarvan de AFM vond dat het een level playing field was tussen directe aanbieders en intermediair. Een recent gedragspsychologisch onderzoek heeft daar hoop ik korte metten mee gemaakt. Het provisieverbod was een doelredenatie van de politiek om perverse toestanden de wereld uit te helpen en ijzerenheinig haar willetje door te drukken. Daarmee is tevens de toegankelijkheid van de klant tot betaald advies psychologisch de voet dwars gezet, want je krijgt een nota ineens. Niet over nagedacht! De oplossing is altijd simpel als we onze ego's overstijgen. Dat geldt voor zowel politici, toezichthouders als vakgenoten. Introduceer een maximale nominale advies/bemiddelingsvergoeding per productgroep onafhankelijk van de aanbieder, die daarmee aansluit bij inducementnormen en die door de toezichthouder wordt vastgesteld in overleg met een panel van klanten en adviseurs en leg dat de Minister voor ter ratificering. Om de niet-product-sluiters/enkel-adviseurs ook ter wille te zijn, zou een adviesbevoorschottingssfonds opgezet kunnen worden dat gefinancierd wordt door de branche of door MinFin die daar een redelijke rentevergoeding voor krijgt zonder omzetsturingsmechanismen en zonder BKR-notering binnen een bepaald maximumbedrag. Een soort toevoeging zoals bij rechtsbijstand, maar dan feitelijk rekening klant. Lost een hoop op dunkt me. Arno Dolders hield daar een aantal jaren geleden al es een pleidooi voor. Wie is daar tegen?
Kabinet betreurt afzien van algeheel provisieverbod bij retailbeleggen
Het kabinet vindt het jammer dat er geen algeheel provisieverbod komt bij retailbeleggen. De Europese Commissie heeft haar voorstel terzake afgezwakt. De minister:...
Provisieverbod in Retail Investment Strategy afgezwakt maar kritiek blijft
Hoewel het provisieverbod uit de voorgestelde Retail Investment Strategy van de Europese Commissie in adviesverband is verdwenen, blijven Insurance Europe en andere...
Adfiz: "Nederland roepende in woestijn met pleidooi voor Europees provisieverbod"
“Vinden jullie harmonisatie ook zo belangrijk als de rest van Europa een provisieverbod afwijst?” Die vraag stelt Adfiz-directeur Enno Wiertsema aan...
Helft denkt dat hypotheekadviseur nog steeds afsluitprovisie krijgt
Hypotheekadviseurs krijgen naast hun fee ook nog afsluitprovisie. Dat denkt 52,3 procent van de respondenten in onderzoek van De Hypotheekshop naar misverstanden...
Drost: "Vertrouwen in eigen kracht bij intermediairorganisaties ver te zoeken"
"Afgaande op de berichten in de vakmedia houdt het onderwerp ‘actieve provisietransparantie’ de gemoederen binnen de financiële dienstverlening...
Adviescollege toetsing regeldruk: provisieverbod in plaats van -transparantie
Het Adviescollege toetsing regeldruk (ART) gaf de minister het advies om een provisieverbod als minder belastend alternatief te overwegen dan wel toe te lichten...
Minister: provisieverbod niet per se overtreden bij lijfrenterekeningen
Dat de beleggingsonderneming zorgdraagt voor de inning van de afgesproken vergoeding tussen financieel adviseur en diens klant, is niet zonder meer een overtreding...
Opnieuw is er een transparantiekogel door de provisieporseleinkast geslingerd met alle ophef van dien. Minister Hoekstra van Financiën wil dat iedere klant...
Uitstel beantwoording Kamervragen Grinwis over omzeilen provisieverbod
Minister Hoekstra heeft de Kamer laten weten dat de door het lid Grinwis (ChristenUnie) gestelde schriftelijke vragen over het omzeilen van het provisieverbod door...
Kamervragen over omzeilen provisieverbod
Pieter Grinwis (ChristenUnie) wil van minister Hoekstra weten of het waar is dat enkele aanbieders van financiële producten het provisieverbod omzeilen en wat...