Snel 'onder water' als huizenprijzen dalen
Het aantal huiseigenaren dat ‘onder water’ staat, loopt snel op zodra woningprijzen dalen. Aldus de Risicorapportage Financiële Markten 2022 van het Centraal Planbureau. Het CPB: “Woningprijzen zijn in Nederland sterk gestegen, hierdoor kunnen problemen ontstaan. Door een prijscorrectie kan een deel van de huishoudens financieel onder water komen te staan. Dit is met name een probleem voor de huishoudens die ook over weinig overig financieel vermogen (zoals spaartegoeden) kunnen beschikken. De kans dat dit leidt tot grote verliezen bij financiële instellingen lijkt echter beperkt, dankzij de Nationale Hypotheek Garantie, doordat Nederlandse huishoudens relatief trouw hun hypotheeklasten betalen en vanwege de aanzienlijke buffers van banken.”
Het CPB: “Slechts een beperkt deel van alle huiseigenaren staat ‘onder water’, maar dat aandeel kan snel oplopen als woningprijzen dalen. Begin 2020 – recentere data is helaas niet openbaar beschikbaar – had zes procent van de huishoudens met een eigen woning een hypotheekschuld die groter is dan de woningwaarde. Vanuit dit uitgangspunt berekenen we hoeveel huishoudens onder water komen te staan als de huizenprijzen verder dalen, met percentages tussen de tien en de 30 procent. Als woningprijzen zouden dalen met 20 procent, komt bijna een kwart van alle huiseigenaren onder water te staan. Bij een prijsdaling van 30 procent loopt dit op tot circa 33 procent van de huiseigenaren. Bij dalingen van 20 en 30 procent zouden respectievelijk veertien en 22 procent van de huiseigenaren daarnaast ook minder financieel vermogen (banksaldo en beleggingen) hebben dan de negatieve overwaarde op hun woning. Voor deze groep zou een (al dan niet gedwongen) verkoop van de woning dus direct leiden tot grote problemen.
“Overigens houden we bij deze analyse geen rekening met de ontwikkelingen sinds de peildatum van de data (begin 2020). De enorme prijsstijging die sindsdien heeft plaatsgevonden heeft ervoor gezorgd dat de groep huiseigenaren met een reeds bestaande schuld een hogere overwaarde heeft en dus een stuk minder snel onder water komt te staan. Daarentegen zal ook de totale hypotheekschuld zijn gestegen, zowel door nieuwe woningaankopen als door het oversluiten van bestaande hypotheken. Voor de combinatie van deze ontwikkelingen is niet accuraat te corrigeren.”
Het CPB stelt verder: “Alertheid blijft nodig bij een aantal andere in eerdere rapportages gesignaleerde risico’s. Financiële risico’s op verliezen op leningen en investeringen door klimaatveranderingen zijn op de korte termijn beperkt, maar kunnen op de langere termijn grotere gevolgen hebben voor financiële instellingen. Daarnaast kunnen niet-bancaire financiële instellingen systeemrisico’s vergroten als er verliezen geleden worden, vanwege de aanzienlijke omvang, de rol in effectenhandel en de verwevenheid met andere financiële instellingen. Ook de zoektocht naar rendement (search for yield) bij zowel financiële instellingen als huishoudens verdient aandacht. Bij correcties op financiële markten kan deze zoektocht naar rendement tot verliezen en onzekerheid leiden, met negatieve gevolgen voor de financiële stabiliteit.”
Corona
Corona blijft volgens het CPB een risicofactor: “Werknemers zullen vaker ziek zijn en kunnen langdurige gezondheidsschade ontwikkelen, waardoor de financiële positie van bedrijven en huishoudens onder druk kan komen te staan. Terugkerende besmettingsgolven betekenen dat bedrijven moeten omgaan met een structureel hoger ziekteverzuim, ook door medewerkers die getroffen zijn door langdurige gezondheidsschade (zoals Long COVID).”
Reactie toevoegen
FSC bezorgder om commercieel vastgoed dan woningmarkt
Het Financieel Stabiliteitscomité (FSC) constateert dat de financiële positie van Nederlandse huiseigenaren de afgelopen jaren is verbeterd. Dat maakt...
CPB: "Financiële sector voldoende weerbaar"
"Het gevaar van een bankencrisis in Nederland lijkt beperkt en ook de financiële risico’s vanuit de woningmarkt zijn beheersbaar.” Dat zegt CPB-directeur...
AFM extra waakzaam op risico’s financieel systeem
Een verdere daling van de huizenprijzen kan er volgens de AFM voor zorgen dat woningen onder water komen te staan. “Dit zal dan met name gelden voor huishoudens...
DNB: financiële stabiliteit op proef gesteld
De risico’s voor de financiële stabiliteit zijn het afgelopen half jaar toegenomen. De hoge inflatie, oplopende rentes, de oorlog in Oekraïne en...
Financiële instellingen kunnen fors geraakt worden door overstromingen
Een nieuwe klimaatstresstest door DNB leert dat financiële instellingen via hun vastgoedblootstellingen fors geraakt kunnen worden door overstromingen, vooral...
AFM: uitstel belastingverplichting niet de oplossing voor de crisis
"Het simpelweg uitstel blijven verlenen van belastingverplichtingen is niet de oplossing om ondernemingen in de problemen weer op de been te helpen", aldus de AFM...
"Gevolgen coronacrisis Nederlandse financiële stelsel beperkt"
De jaarlijkse Risicorapportage Financiële Markten van het CPB noemt de gevolgen van de coronacrisis voor het Nederlandse financiële stelsel nog steeds...
“Beleidsopties CPB leiden tot lager pensioen"
De Pensioenfederatie wijst beleidsopties rond pensioen en woningbezit in de dinsdag verschenen CPB-studie ‘Sturen naar vermogen’ af. “Deze theoretische...
CPB noemt verlagen hypothecaire aflossingseis als beleidsoptie
De vermogensopbouw van Nederlandse huishoudens is lang niet altijd optimaal. Een aanzienlijke groep huishoudens bouwt weinig vermogen op, of heeft het vastzitten...
Stresstest AFM en CPB: forse groep huishoudens na inkomensverlies in financiële problemen
Een forse groep huishoudens komt na inkomensverlies snel in de financiële problemen, ondanks het sociale vangnet van de WW en de Tijdelijke overbruggingsregeling...