Maak financieel kwetsbare huishoudens vitaal

1. 15 december 2023, door Björn Bierhaalder En Fred De Jong
2. 0 reacties

In een welvarend land als Nederland is sprake van armoede. Ramingen van het Centraal Planbureau gaan uit van een miljoen mensen in 2024 die op of onder de armoedegrens leven. Daarnaast zijn er nog eens ruim vier miljoen mensen die als financieel kwetsbaar worden omschreven. Financieel kwetsbare huishoudens zijn huishoudens die maandelijks financieel rond kunnen komen, maar beperkt zijn voorbereid op tegenslagen met financiële consequenties. Het risico op financiële problemen is dan groot. Voor de groep mensen die al in de financiële ellende zitten, is er veel aandacht. Schuldhulpverlening, toeslagen, armoedebeleid, etcetera. Dat kost bakken met geld en creëert een enorme markt. Terwijl je veel beter kunt investeren in het voorkomen dat mensen in de financiële problemen komen. Dat vraagt om een andere inzet van de financiële sector.

Financieel kwetsbare huishoudens zijn niet in een hokje te vatten. Zelf hebben we daar uitgebreid onderzoek naar gedaan. Financiële kwetsbaarheid ontstaat vaker bij alleenstaande ouders, gezinnen met een migratieachtergrond, laag geletterden en mensen zonder werk. We zien dat deze mensen vaker maatschappelijk/ cultureel buiten de boot vallen omdat ze geen middelen hebben om deel te nemen aan bijvoorbeeld culturele en sportieve activiteiten. Het zijn veelal ook die mensen die voor de financiële sector vrij onzichtbaar zijn. Aan de ene kant zien deze mensen financiële organisaties niet als natuurlijke partner, aan de andere kant zien veel financiële partijen deze mensen niet als een interessante groep omdat er geen verdienmodel voor is. Hoe dat te veranderen, is onderwerp van het onderzoek waar wij mee bezig zijn.

Sociaal

Verzekeraars, en de met hen samenwerkende financieel adviseurs, hebben een toenemende collectieve maatschappelijke verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid wordt versterkt door (internationale) wetgeving, druk van NGO’s en de publieke opinie. Duurzame ontwikkeling en het bijdragen aan brede welvaart zijn belangrijke uitdagingen voor de verzekeringssector. Klanten van verzekeraars en adviseurs die daarbij speciale aandacht vragen, zijn de financieel kwetsbare huishoudens. Geconstateerd is dat verzekeraars en het men hen samenwerkende intermediair nu moeite hebben om die doelgroep te bereiken. Daardoor is het nu lastig om concreet invulling te geven aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid om die financiële kwetsbaarheid te verminderen en te voorkomen dat financiële ongezondheid ontstaat.

De verzekeringssector heeft te maken met een veelheid aan regelgeving die is gebaseerd op ESG-principes: Ecologisch, Sociaal en Governance. Verzekeraars hebben daarbij vooral aandacht voor de ecologische kant van duurzaamheid (klimaatverandering, energietransitie, etcetera), maar hebben ook een grote verantwoordelijkheid voor de sociale kant van duurzaamheid. En die ligt veel dichter bij de kern van verzekeraars. Zoals verwoord door de Geneva Association (2022): “There is a broad consensus that businesses, including the insurance industry, will have to pay more attention to de ‘S’ of ESG.” Om die doelen te kunnen behalen wordt er steeds meer wetgeving ingesteld. Bijvoorbeeld de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). Maar ook vanuit de toezichthouders DNB en AFM wordt de druk opgevoerd op de verzekeringssector om bij te dragen aan brede welvaartsontwikkeling. Zo waarschuwde de AFM in Trendzicht 2023 dat de kwetsbaarheid van consumenten toeneemt en dat de financiële sector daarop in moet spelen. Invulling geven aan maatschappelijke verantwoordelijkheid wordt steeds minder vrijblijvend.

De wijk in

Wat we hebben gemerkt is dat er bij financieel kwetsbaren wantrouwen bestaat over de goede bedoelingen van financiële organisaties. Maar wat ook blijkt is dat deze mensen moeilijk te bereiken zijn. Verzekeraars en intermediairs spelen nauwelijks een rol in het leven van kwetsbare huishoudens. Dit wordt veroorzaakt door het imago van de financiële sector, de mentale afstand tussen medewerkers in de sector en de doelgroep, en door onbekendheid met de mogelijkheden om financiële problemen te voorkomen. Voor kwetsbare huishoudens zijn verzekeraars en adviseurs beperkt toegankelijk.

Voor verzekeraars en hun distributiepartners is het interessant om verder te onderzoeken welke mogelijkheden zij gezamenlijk hebben om financieel kwetsbare huishoudens te ondersteunen. Wij noemen hier enkele denkrichtingen langs twee lijnen:

• Veranderdoel: verzekeraars en distributiepartners dichter bij financieel kwetsbare huishoudens brengen.

• Veranderaanpak: (a) verbinding maken in de omgeving van de doelgroep (‘de wijk in’), (b) eenvoudige en bereikbare financiële producten ontwikkelen, (c) selecteren en benaderen financieel kwetsbaren klanten met behulp van data, (d) een bewustwordingsprogramma ontwikkelen voor medewerkers over een financieel kwetsbaar leven.

• Veranderdoel: financiële weerbaarheid van financieel kwetsbare huishoudens versterken.

• Veranderaanpak: (a) opleiding ontwikkelen om huishoudens financieel weerbaar te maken, (b) een wegwijzer maken voor de route naar oplossingen bij instanties, (c) essentiele verzekeringen goedkoper maken, (d) financieel inzicht aanbieden.

Meer gelukkige mensen

Er is voor de sector veel te winnen. Allereerst is er de maatschappelijk opgave om deze groep te helpen, wat ook weer past bij de sociale kant van de ESG-criteria. Daarnaast gaat het om een grote groep mensen die als ze financieel vitaler kunnen worden gemaakt belangrijke klanten kunnen worden. Voor de samenleving als geheel is er veel winst te behalen. Minder kosten voor het oplossen van financiële problemen (denk ook aan de zorgkosten die door financiële ongezondheid worden veroorzaakt) en meer gelukkige mensen die een bijdrage leveren aan de brede welvaart in Nederland.

Björn Bierhaalder en Fred de Jong zijn beiden zelfstandig consultant en gespecialiseerd in de financiële sector. Samen doen zij regelmatig onderzoek en verzorgen zij workshops en masterclasses.

Reactie toevoegen

Naam

E-mailadres

Reactie

Organisatie

Telefoonnummer

VVPVIP HypothekenVVP Innovatie PlatformVIP SchadeVVP Twitter

Toevoegen 

Meer over

• financieel kwetsbaar