Pensioenfondsen voelen zich te verheven voor een oordeel

“We zijn het vertrouwen van de deelnemers kwijt”, is een veelgehoorde klacht bij pensioenfondsen. De oorzaak van dit wantrouwen wordt vaak gezocht in gebrekkige kennis over (en interesse in) pensioenfondsen én gebrekkige communicatie door pensioenfondsen. Het wordt vrijwel nooit geweten aan ouderwets slecht financieel beleid. Ten minste, niet door de sector zelf.

Elke keer als er gekort moet worden, de dekkingsgraden weer dalen, de rendementen tegenvallen en de kosten stijgen, dan wijzen pensioenfondsen naar externe oorzaken. Wie kent de riedels intussen niet?

  • “Luister, de rentes zijn gedaald naar een historisch dieptepunt.”
  • “Luister eens, de nieuwe regelgeving bindt onze handen op het beleggingsvlak.”
  • “Luister eens goed, nieuwe eisen van toezichthoudende instanties zorgen voor hogere kosten.”
  • “Luister eens beter, onze bestuurders moeten meer gaan verdienen omdat alles zo hopeloos complex is geworden.”

Allemaal waar, maar slechts ten dele. Renterisico’s kunnen immers worden afgedekt, risicoprofielen laten ruimte voor verschillende invullingen van de beleggingsportefeuille, tactische bandbreedtes kunnen worden aangepast, kosten kunnen worden bespaard en beloningen hoeven niet per se marktconform te zijn.

Wanneer iemand erop wijst dat andere pensioenfondsen die met veel van dezelfde omstandigheden te maken hebben, betere resultaten behalen of lagere kosten maken, dan treedt vaak het tweede verdedigingsmechanisme in werking. Dan wordt benadrukt hoe bijzonder het eigen deelnemersbestand is of de eigen regeling, hoe elk fonds zo ‘eigen’ is dat het eigenlijk niet vergeleken kan worden. Elk rendement, hoe slecht of goed ook, moet dan weer worden gezien in een fondsspecifieke context.

Hieruit volgt een afkeer van rankings, lijstjes en ‘scorebordjournalistiek’ bij de bestuurlijk ingewijden. En natuurlijk vooral wanneer het eigen fonds er slecht vanaf komt. Alsof lage dekkingsgraden, lage rendementen, armzalige regelingen, hoge premies en hoge kosten (en zelfs combinaties hiervan) helemaal niets zeggen over beleid. Ja, de kennis bij deelnemers over hoe hun pensioenfonds werkt is vaak erbarmelijk slecht en het is een hele klus om vooral jongeren te interesseren voor een pensioen dat zo ver in hun toekomst ligt. Ja, het is een gigantische uitdaging om de communicatie zo in te richten dat hier iets aan verandert. En ja, de samenhang tussen beleggingen, verplichtingen, deelnemersbestanden, risico’s, premies, uitkeringen, pensioenregelingen en kosten is vrij complex.

Dat alles moet en mag niet verhullen dat pensioenfondsbesturen beleidsopties hebben die bepalend kunnen zijn voor de langetermijn pensioenresultaten. Zij hebben ook de verantwoordelijkheid om caopartners te begeleiden in hun onderhandelingen en er een stok voor te steken als – om de premies te drukken – de te nemen risico’s te hoog worden. Hetzelfde geldt als de aangesloten werkgevers en werknemers zo risicoavers zijn dat grote kansen worden misgelopen.

Pensioenfondsbestuurders moeten beschikken over een realistische blik en diepgaande kennis, ook waar het gaat om de prestaties van andere fondsen. Neem de deelnemers en werkgevers hierin mee, maak hen er deel van, maar wees leidend. Dan verbeteren de resultaten geheid en vindt niemand het erg als de bestuurders aardig verdienen. Laat zien wat de condities zijn waarin een fonds moet opereren, maar gebruik dit niet als excuus. Erken de rol van je beleid – zoals je rentevisies en rendementsverwachtingen – in de resultaten die je behaalt. Ook als deze tegenvallen. Of bezin je er in elk geval hardop over. En dan, doe er wat aan!

In plaats van alleen te ‘ja maren’ en te navelstaren moeten fondsen de zorgen van deelnemers echt serieus nemen. Leer van de prestaties van anderen. Kijk kritisch naar het functioneren en presteren van het fonds en naar het gevoerde beleid, niet alleen op het gebied van communicatie.

‘In plaats van alleen te ‘ja maren’ moeten fondsen de zorgen van deelnemers echt serieus nemen’

Michaël Deinema is onderzoeker bij The Pension Rating Agency (TPRA), een initiatief van MoneyView

Reactie toevoegen

 
Editie
MoneyView: grote verschillen in dekking scheidingsmediation

MoneyView: grote verschillen in dekking scheidingsmediation

Scheidingsmediation is bij driekwart van de rechtsbijstandverzekeringen standaard of optioneel meeverzekerd. Of en wanneer je daar gebruik van mag maken, verschilt...

Omzetderving als gevolg van waterschade bij driekwart van de verzekeringen niet gedekt

Omzetderving als gevolg van waterschade bij driekwart van de verzekeringen niet gedekt

In toenemende mate, aldus MoneyView, kunnen ondernemers zich verzekeren voor de gevolgen van het overstromen van secundaire waterkeringen, zoals sloten, beken en...

MoneyView: "Regelmatig autoverzekeringen vergelijken is lonend"

MoneyView: "Regelmatig autoverzekeringen vergelijken is lonend"

Verzekeraars geven niet allemaal dezelfde korting voor de opgebouwde schadevrije jaren, waardoor de meest voordelige autoverzekering na een paar jaar helemaal niet...

Betaalrekeningen worden steeds duurder

Betaalrekeningen worden steeds duurder

Gemiddeld zijn de pakketkosten voor een betaalrekening het afgelopen jaar met ongeveer tien procent gestegen, aldus MoneyView. Het bureau in zijn Special Item Betalingsverkeer:...

Overstroming niet-primaire waterkering nog lang niet altijd gedekt

Overstroming niet-primaire waterkering nog lang niet altijd gedekt

Voor schade als gevolg van overstroming van een niet-primaire waterkering wordt op dit moment bij 42 van de 66 (64 procent) inboedelverzekeringen en bij 38 van de...

Break-out sessies VIP-Congres 4 juli (deel 5)

Break-out sessies VIP-Congres 4 juli (deel 5)

Meer dan dertig praktijksessies biedt het VIP Congres ACT NOW! van VVP en Contactgroep Automatisering op 4 juli. In een aantal berichten op de VVP-site geven we...

Realistisch denken en doen

Realistisch denken en doen

(Martin Koot, MoneyView in VVP 2) Deze column schrijf ik in de week van de provinciale verkiezingen. Als u dit leest, weet u de uitslag allang. Als de voortekenen...

Een vijfde caravanpolissen vergoedt na drie jaar slechts dagwaarde

Een vijfde caravanpolissen vergoedt na drie jaar slechts dagwaarde

Uit het meest recente Special Item van MoneyView wordt duidelijk dat er grote verschillen zijn in de dekkingen van caravanverzekeringen. Het bureau: “Gedurende...

MoneyView: aantal rentewijzigingen blijft aanzienlijk

MoneyView: aantal rentewijzigingen blijft aanzienlijk

In de eerste drie maanden van dit jaar is de hoeveelheid rentewijzigingen bij dagelijks opvraagbare spaarrekeningen (DOS) weer wat afgenomen ten opzichte van het...

Hip and happening, maar voor wie?

Hip and happening, maar voor wie?

(Pepijn van Kleef van MoneyView in VVP 1, 2023) Moneyview houdt alle hypotheekrentes nagenoeg realtime bij en dat hebben we afgelopen jaar geweten ook. In totaal...