‘Loslaten is de hoop opgeven op een beter verleden’

1. 27 mei 2016, door Roy Van Den Anker
2. 0 reacties

Het zal je maar gebeuren. Als high potential in een paar seconden je leven volledig zien veranderen en het enige wat je kunt doen, is aanschouwen wat ervan over is. Het overkomt Jaap Bressers. Als student International Management boekt hij goede resultaten en heeft hij de toezegging op zak om assistent te worden van toenmalig minister Pieter Winsemius. Tijdens een vakantie in Portugal duikt hij in zee op een zandbank en houdt er een hoge dwarslaesie aan over. Met 21 jaar wordt zijn levenspad in één keer overhoop gegooid.

De levensles die Bressers krijgt is extreem, zijn levenskracht een groot inspiratiebron voor iedereen en zijn diepe inzichten waardevol voor leidinggevenden. Niet voor niets heeft Avéro Achmea Bressers gevraagd de deelnemers aan het symposium ‘De Waarde van Advies’ – dat dit jaar het thema leiderschap heeft meegekregen – te inspireren en een leerspiegel voor te houden.

De levensles die Bressers voor zijn kiezen kreeg, zet iedereen aan het denken. Wie heeft er geen moeite met tegenwind, wie wil het goede uit het verleden niet koesteren, wie vindt het leuk om noodgedwongen te veranderen? Dit geldt ook voor de inanciële sector. Jarenlang had de sector de storm in de rug. Tot de crisis uitbrak. Niet alleen draaide de wind volledig om, ook verdween de goede reputatie en werd een andere koers afgedwongen door politiek, media en samenleving.

Weinig inancieel dienstverleners wisten direct hoe het verder moest. Wel werd vooral vastgehouden aan de verdiensten en verworvenheden uit het verleden en er werden schuldigen gezocht. Met het vingertje werd gewezen naar de politiek, naar journalisten, naar toezichthouders, naar verzekeraars, naar intermediair en zelden werd de volle verantwoordelijkheid genomen. Het heeft daarom heel lang geduurd eer de sector het verleden los kon laten om met de mogelijkheden die er wel waren weer te bouwen aan een nieuwe inanciële sector.

Laat er geen misverstand over zijn: wat Bressers overkwam, is en blijft afgrijselijk. Dat vindt hij zelf ook. Hij ging letterlijk door een hel. Maar hij heeft ingezien dat hij een keuze heeft hoe hij met de werkelijkheid om kan gaan. Nu hij zijn beperkingen heeft omarmd, wil hij met niemand meer ruilen en weet hij als geen ander mensen met zijn humor te raken en te inspireren. Een gevleugelde uitspraak: ‘Als je dan toch shit op je pad krijgt, kun je het maar beter als mest gebruiken.’

Voor zijn ongeval studeerde Bressers Internationaal Management aan de Universiteit van Tilburg. Hij wordt zoals hij het zelf noemt traditioneel opgeleid met tabellen en graieken. Als iets niet in een Excel-sheet past dan telt het niet. Hij vertelt: “Ik had – en heb nog altijd – een hoog ambitieniveau en kon goed leren. Ik was hard op weg naar de managementtop, er lag een internationale carrière als manager bij grote internationale bedrijven in het verschiet. Mijn trein stond op de rails en het was geen boemeltje.” Bij de managementstijl die daar bij past zet hij nu zijn vraagtekens. “Ik was ook hard op weg om een harde manager te worden. Alleen resultaten telden. Geen gezeur, geen gedraal, werken!”

Door zijn ongeluk zag Bressers in dat alleen sturen op resultaten – en alleen vertrouwen op Excel-sheets – niet het beste in mensen bovenhaalt. Integendeel. Het is een eenzijdige en zeer beperkte kijk op mensen en ondernemingen.

Ondersteboven

Het ongeval zet zijn wereld op z’n kop. Hij belandt in een kliniek in Portugal in een lichaam dat niet meer kan bewegen. Een lichaam dat voelt alsof het niet meer van hem is, alsof alleen zijn hoofd er nog is. ’s Nachts in paniek wakker schrikken omdat hij niet weet waar hij is. En de ervaring dat er niemand komt, wat een beleving geeft van intense eenzaamheid. Juist deze ervaring heeft hem naar eigen zeggen zoveel gebracht.

Als na zo’n paniekaanval eindelijk een verpleegster komt om de monitor te controleren, heeft die geen aandacht voor hem als persoon. Als de monitor weer tot rust komt, loopt ze weg. Technisch goed uitgevoerde zorg maar zonder enige persoonlijke aandacht. Maar er is een uitzondering. Verpleger Carlos maakt een verschil door naast de controle van de monitor ook even een geruststellende hand naar Bressers uit te steken. Carlos is de persoon die de rest van het verplegend team instrueert om ook de persoon te zien en niet alleen de routine van de medische protocollen te volgen.

Later beseft Bressers dat zijn weg terug is begonnen bij Carlos. Op het moment zelf realiseerde hij zich dat niet, ook al deed de aandacht hem goed. Carlos is voor Bressers een metafoor geworden voor hoe je met kleine dingen een enorm verschil kunt maken in het leven van een ander. Een goede leider heeft naast een visie ook oprechte aandacht voor zijn mensen, stelt medewerkers op de eerste plaats. Daarmee maak je het verschil als leider.

Vertrouwen

Inspiratie kwam ook uit een andere hoek. Na zijn ongeval ontving Bressers een brief van toenmalig minister Winsemius. Een brief die hij zelf niet eens vast kon houden. Hij moest voor zijn neus gehouden worden zodat Bressers de brief kon lezen. De boodschap was: zodra je bent gerevalideerd, verwacht ik dat je alsnog mijn assistent wordt. “Het vertrouwen dat hij daarmee in mij uitsprak, was voor mij heel bijzonder”, zegt Bressers, voor wie dit vertrouwen een enorme stimulans was in zijn herstelproces.

Als hij later zijn studie weer oppakt wordt hij inderdaad alsnog de assistent van Winsemius. Met veel plezier denkt hij terug aan de samenwerking. Hij is geïnspireerd door de passie en de persoonlijke manier van werken van Winsemius. Iets wat hij nu in zijn werk toepast. “Die manier van werken is zo belangrijk. Dat gaat om de persoonlijke aandacht die je ook als klant in de (goede) horecagelegenheden krijgt. Daar kunnen bedrijven nog wat van leren.”

Kleine stapjes

Bressers legt uit dat hij zijn revalidatie echt niet is gestart met de gedachte dat het een mooie kans was wat hem was overkomen. Hij dacht niet in mogelijkheden. Zijn wereld was volledig zwart en hij bevond zich in een diep gat. Hoe mensen ook duwden en trokken, er was geen beweging in te krijgen. Zijn focus veranderde slechts mondjesmaat, veelal door de voorbeelden die hij zag. Iemand met dezelfde ervaring die voorlichting kwam geven en die weliswaar worstelend, maar toch zelf haar jas uitkreeg. “De stapjes waren klein. Het ging bijvoorbeeld om mijn arm die ik voor het eerst een stukje kon verleggen als ik op bed lag. Dat heeft op een moment mijn hele dag gemaakt. Zo leefde ik dag voor dag met stapjes naar de toekomst.”

Over 80 procent van zijn lichaam heeft hij ondanks de intensieve revalidatie nog steeds geen controle. Daar wordt hij dagelijks mee geconfronteerd. Elke ochtend heeft hij anderhalf tot twee uur zorg nodig en ’s avonds nog eens drie kwartier tot een uur. De belangrijkste les die hij heeft geleerd gaat over loslaten. “Je kunt pas verder als je los kunt laten wat er niet meer kan. Loslaten is de hoop opgeven op een beter verleden.”

Voor Bressers is het inmiddels duidelijk dat je pas verder kunt wanneer je niet het verleden maar het heden als uitgangspositie neemt voor de toekomst. Als die uitgangspositie (rolstoel, hoge dwarslaesie) duidelijk is kun je pas kijken waar je naar toe wilt. Al het andere gaat om het veranderen van je verleden en dat is nog nooit iemand gelukt. In zijn boek Waar een wiel is is een weg beschrijft hij dat de shit die iedereen ooit in één of andere vorm op zijn pad krijgt je ook van dienst kan zijn. Hij gebruikt de shit op zijn pad als mest.

Wat hem overkomen is, dient hem nu. Bijvoorbeeld toen hij opnieuw in een dal terecht kwam door een longontsteking. “Het is een misvatting om te denken dat alles positief moet zijn. Dan kom je echt bedrogen uit. Wel is het een voor deel om in te zien dat een mens in staat is om veel te overwinnen. Pas als je intense eenzaamheid hebt ervaren, kun je daarna echte liefde of verbondenheid gaan zien.”

Bressers zegt dat hij oprecht met niemand zou willen ruilen. De lessen die hij heeft geleerd, hebben hem gebracht waar hij nu is. “Ik was hard op weg een harde manager te worden. Ik zie nu wat mijn leven mij allemaal brengt. Misschien was ik anders ook gelukkig geweest maar ik zou niet willen ruilen.”

Na zijn revalidatie is Bressers begonnen als Nederlands eerste sit down comedian . Hij ging met cabaretiers op stap om voorstellingen te geven. Inmiddels heeft hij zich ontwikkeld als professioneel spreker en wordt hij gevraagd door bedrijven om lezingen te geven. Niet alleen over zijn ongeval, maar ook over duurzaamheid, het nieuwe werken en andere maatschappelijke issues.

Bressers ziet Nederland als een land waar we alles materieel goed voor elkaar hebben. “We zitten in een eersteklas trein en ons leven is prachtig. We hebben stress omdat we geen cadeautje kunnen bedenken voor onze verjaardag. Maar ondanks alle welvaart ontbreekt het plezier. Plezier dat we met kleine dingen heel eenvoudig voor elkaar kunnen creëren.”

Voor Bressers zit plezier in iemand die hem na het lezen van zijn boek een kaartje stuurt om te bedanken. Of iemand die hem na een voorstelling opzoekt om haar persoonlijke verhaal te delen. “Dan denk ik bij mezelf: wanneer heb ik die moeite voor het laatst genomen? Het is eigenlijk verdrietig dat we dat niet (altijd) doen. Het kost bijna niets en je krijgt er zoveel voor terug.”

Hij herkent dat er veel mensen zijn die wel een Carlos-momentje kunnen gebruiken. “We zien het vaak niet eens omdat we in een sneltrein hebben plaatsgenomen. Hoe kun je zorgen dat een ander een rijker en voller leven heeft door iets te doen wat jij tof vindt en waar jij blij van wordt?”

Om dat te bereiken zijn er veel plannen. Ideeën voor een nieuw boek, een nieuwe voorstelling, gereedschappen om zijn lezingen te ondersteunen zijn in ontwikkeling en er is een datum geprikt om in 2018 Ahoy te vullen voor een groots evemement.

Reactie toevoegen

Naam

E-mailadres

Reactie

Organisatie

Telefoonnummer

VVPVIP HypothekenVVP Innovatie PlatformVIP SchadeVVP Twitter

Toevoegen 

Editie

• VVP 27 mei 2016 special De Waarde van Advies