Besteedbaar inkomen sinds 1977 nauwelijks gestegen
Huishoudens hebben de afgelopen vier decennia nauwelijks meer te besteden gekregen, zo blijkt uit economisch onderzoek van de Rabobank. De middenklasse kreeg het vooral vanaf de eeuwwisseling voor de kiezen.
Volgens de onderzoekers van RaboResearch blijft de groei van het inkomen van huishoudens sterk achter bij de groei van de economie. Een gemiddeld huishouden uit 2014 heeft, na inflatiecorrectie en het meewegen van de toename van het aantal huishoudens in Nederland, maar 18 procent meer te besteden in vergelijking met 1977. Dat terwijl het besteedbaar inkomen van huishoudens in de jaren zestig en zeventig zelfs verdubbelde.
Bedrijfsleven en overheid kregen in de loop van de jaren een steeds zwaarder aandeel in het nationaal inkomen. De belastingdruk nam toe en de zorgkosten stegen. Bedrijven zorgen dan wel voor werkgelegenheid, maar Nederland heeft een relatief groot aandeel aan multinationals en de winsten komen vaak ten goede aan aandeelhouders in het buitenland. Als de winsten al in Nederland blijven, dan is dat bij een zeer klein percentage zeer vermogende huishoudens.
Winsten opgepot
De groeiende winsten zijn de afgelopen decennia ook steeds vaker opgepot, bij kapitaal terecht gekomen en dus veel minder aan arbeid besteed, meldt RaboResearch. Het arbeidsinkomensaandeel daalt structureel in alle Westerse landen. Bedroeg de arbeidsinkomensquote (AIQ) -aandeel arbeid in het nationaal inkomen- in de jaren zeventig nog gemiddeld 78,5 procent, in 2016 was dat 73 procent. Een belangrijke oorzaak van de daling, is technologische ontwikkeling. Naast automatisering, speelt flexibilisering van arbeid in Nederland een grote rol. Werknemers nemen daardoor een veel minder sterke positie in.
Maatschappelijke onvrede
De middengroep kampt vanaf pakweg de eeuwwisseling met banenverlies als gevolg van automatisering. De arbeidsparticipatie van middelbaar opgeleiden neemt af, de werkloosheid neemt structureel toe sinds het nieuwe millennium en het besteedbare inkomen van deze groep daalt. De ongelijkheid neemt echter verder toe, want de hoogste inkomensgroepen wisten de afgelopen 15 jaar wel van inkomensstijgingen te profiteren.
RaboResearch geeft aan, dat een dalend arbeidsinkomensaandeel en een stagnerend huishoudinkomen er uiteindelijk toe kunnen leiden ‘dat de maatschappelijke onvrede steeds groter wordt’. Dit zou ‘protectionisme en populisme gemakkelijk in de hand werken’.
Opvallende flexibilisering
Rabobank doet een aantal voorzetten voor verbetering. Zo zou de nadruk moeten liggen op de ontwikkeling van relevante, technologische vaardigheden. Belastingen (dus ook de herverdeling van inkomens) zouden internationaal gecoördineerd moeten worden. Ook de onderhandelingspositie van werknemers moet anders en beter worden georganiseerd, vinden de onderzoekers, zeker gezien de tanende rol van vakbonden, die sinds de jaren zeventig in rap tempo leden verliezen. RaboResearch pleit daarnaast voor een onderzoek naar de opvallende flexibilisering in Nederland. Alleen Polen en Slowakije kenden sinds het begin van deze eeuw een sterkere groei van het aantal flexwerkers en zelfstandigen.
Reactie toevoegen
Overbruggingsmaatregelen verdeling pensioen bij scheiding
De regering zal bij nota van wijziging overbruggingsmaatregelen voorstellen waardoor de verdeling van pensioen bij scheiding al eerder in de geest van het uitgestelde...
(Angelo Wiegmans, Bedrijf Plus, in Ken je vak! VVP 6-2023) Het is belangrijk dat werkgevers door hun financieel adviseur bij de afweging van het eigenrisicodragerschap...
SER: “Creëer een nieuw en vereenvoudigd verlofkader"
De SER adviseert het nieuwe kabinet om de huidige verlofregelingen te bundelen en onder te brengen in een nieuwe Wet maatschappelijk verlof met drie pijlers: zorg...
(Annemieke Postema, AOVdokter, in Ken je vak! VVP 6-2023) Bij de beoordeling van een AOV-aanvraag is medische informatie nodig, om in te schatten of sprake is...
(Marjol Nikkels, CS Opleidingen, in Ken je vak! VVP 6-2023) Het kabinet wil kleine en middelgrote werkgevers onder voorwaarden de mogelijkheid geven om na het...
Gerechtshof: Rabobank is onafhankelijke tussenpersoon
(Rechtspraak) Het Gerechshof 's-Hertogenbosch maakt korte metten met de stelling dat Rabobank geen onafhankelijke tussenpersoon zou ziin. Dit in het hoger beroep...
Aantal aanmeldingen TSB-regeling blijf achter bij verwachtingen
De TSB-regeling voor beroepsziekten door gevaarlijke stoffen is nu bijna een jaar van kracht. Het aantal aanmeldingen blijft achter bij de verwachtingen. Volgens...
Uniform uitvraagformulier WGA-ERD aangepast
Het uniform uitvraagformulier WGA-ERD is aangepast op de gegevens en cijfers zoals ze gelden voor 2024. Dit geactualiseerde formulier is te gebruiken voor overstapmoment...
Verbond: "Praktisch beoordelen leidt tot meer en hogere uitkeringen"
'Praktisch beoordelen' maakt het WIA-stelsel volgens het Verbond van Verzekeraars "minder activerend en leidt tot meer en hogere uitkeringen. Wij dringen erop aan...
Forse AFM-boete Rabobank voor onverantwoorde hypotheekverstrekking
De AFM heeft een bestuurlijke boete van 12 miljoen euro opgelegd aan de Rabobank. Dit voor het overtreden van regels voor het verstrekken van hypothecair krediet....