AFM: uitspraak rechter leidt tot minder effectief toezicht

AFM (logo)

De AFM gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de bestuursrechter van 20 december 2017, om meer duiding te krijgen over de interpretatie van de zorgplicht. Volgens de AFM leidt de uitspraak van de rechter namelijk tot minder effectief toezicht op accountantsorganisaties.

Eerder had de AFM al laten weten zeer waarschijnlijk in hoger beroep te gaan "mede omdat de AFM het van groot belang vindt dat ook rechtstreeks richting accountantsorganisaties kan worden opgetreden tegen ernstige tekortkomingen in individuele controles. Dit is internationaal een gangbare praktijk."

De AFM legde in 2016 KPMG, EY, PwC en Deloitte destijds boetes op voor het niet naleven van de zorgplicht op basis van tekortkomingen in die controles in de jaren 2011 en 2012. EY kreeg met ruim 2,2 miljoen euro de hoogste boete; bij PwC ging het om 845.000 euro. Medio 2016 tekenden PwC en vervolgens ook EY bezwaar aan tegen die boetes. KPMG en Deloitte besloten eerder zich bij de boetes neer te leggen.

Volgens de AFM is de consequentie van de uitspraak is dat de toezichthouder de accountantsorganisatie niet rechtstreeks meer kan aanspreken op basis van ernstige tekortkomingen in de kwaliteit van de controles van de jaarrekening. Juist die controle is voor gebruikers van de jaarrekening van belang en de AFM vindt het belangrijk dat er op dit terrein voor alle betrokkenen meer duidelijkheid komt.

"Meer duiding van de uitspraak is belangrijk, zodat kan worden vastgesteld of de AFM in de toekomst adequate handhavingsmaatregelen heeft om het toezicht op de kwaliteit van wettelijke controles op jaarrekeningen goed uit te oefenen. Ook wordt zo helder of het Nederlandse handhavingskader op dit punt nog wel aansluit bij wat internationaal gangbaar is", zo stelt de AFM.

Rechtszaak

Centrale vraag in de rechtszaak was of een overtreding van de zorgplicht kan worden vastgesteld, als na onderzoek van de AFM blijkt dat er ernstige tekortkomingen zijn in meerdere wettelijke controles van de jaarrekening, uitgevoerd door EY en PwC. De AFM heeft zich primair op het eindproduct (de controle op de jaarrekening) gericht. Op grond van tekortkomingen daarin heeft de AFM geconcludeerd dat de kwaliteitswaarborgen op organisatieniveau niet voldoende waren. De accountantsorganisaties zijn vervolgens beboet.

De rechter stelt echter dat tekortkomingen in de controlewerkzaamheden van de externe accountants kunnen duiden op een gebrekkige naleving van de zorgplicht door de accountantsorganisatie. Deze tekortkomingen zijn volgens de rechter echter op zichzelf niet voldoende om de accountantsorganisatie te beboeten voor nalatigheid ten aanzien van haar zorgplicht. Er had volgens de rechter rechtstreeks gemotiveerd moeten worden waar specifieke elementen in het kwaliteitsbeleid van de accountantsorganisaties hebben gefaald.

De consequentie van deze uitspraak is dat de AFM de accountantsorganisatie niet rechtstreeks meer kan aanspreken op basis van tekortkomingen in de kwaliteit van de wettelijke controles van de jaarrekening. Terwijl juist die controle voor gebruikers van de jaarrekening (zoals particuliere en institutionele beleggers) van belang is.

De AFM stelt dan ook dat op basis van deze uitspraak het toezicht van de AFM op de accountantssector minder effectief zou worden, omdat de zorgplicht het enige wettelijke aanknopingspunt is om de accountantsorganisatie verantwoordelijk te stellen voor de kwaliteit van de controle op jaarrekeningen. De AFM kan dan alleen nog via het tuchtrecht de individuele accountant verantwoordelijk houden voor fouten. Dat wordt door de AFM als minder effectief gezien en doet bovendien geen recht aan de verantwoordelijkheid die rust op accountantsorganisaties.

Reactie toevoegen

 
Meer over
Sander Dekker nieuwe voorzitter raad van toezicht AFM

Sander Dekker nieuwe voorzitter raad van toezicht AFM

Sander Dekker is benoemd tot voorzitter van de raad van toezicht van de AFM. Dekker is sinds 1 januari 2023 bestuurder van het Maasstad Ziekenhuis. Daarvoor was...

AFM stelt vast dat veel DC-deelnemers een beperkte premie-inleg hebben

AFM stelt vast dat veel DC-deelnemers een beperkte premie-inleg hebben

De AFM benadrukt dat de deelnemers met een beperkt pensioen (de zogeheten ‘grijze vlek’) niet uit het oog verloren dienen te worden. "Het risico van...

Klantbelang moet centraal blijven staan, ook bij ‘closedbook-portefeuilles’ levensverzekeraars

Klantbelang moet centraal blijven staan, ook bij ‘closedbook-portefeuilles’ levensverzekeraars

De dienstverlening en informatieverstrekking aan klanten van een ‘closedbook’-levensverzekering lijken op dit moment adequaat te gebeuren. Ook bij uitbesteding...

Verzekeraars: verhoging kosten toezicht AFM buiten proportie

Verzekeraars: verhoging kosten toezicht AFM buiten proportie

De recente stijging van de tarieven voor het doorlopend AFM-toezicht op verzekeraars is buitenproportioneel, vindt het Verbond. Voor levens- en pensioenverzekeraars...

Bas Windt in Geschillencommissie Kifid

Bas Windt in Geschillencommissie Kifid

Bas Windt wordt per 1 juli benoemd tot lid van de Geschillencommissie Kifid. Hij vervult deze functie als nevenfunctie. De leden van de Geschillencommissie zijn...

Uitnodiging Michael Mackaaij voor het VIP Innovatie Congres ACT NOW!

Uitnodiging Michael Mackaaij voor het VIP Innovatie Congres ACT NOW!

Michael Mackaaij, voorzitter van de stichting Contactgroep Automatisering, nodigt de financiële sector in een videoboodschap uit voor het VIP Innovatie Congres...

Toezichthouders lanceren platform pensioentransitie

Toezichthouders lanceren platform pensioentransitie

DNB en de AFM hebben samen met de sector een platform voor de pensioentransitie ingericht. Het doel van dit platform is het tijdig signaleren en bespreken van sectorbrede...

VIP-Congres ACT NOW!: alles over AI en ChatGPT

VIP-Congres ACT NOW!: alles over AI en ChatGPT

Na zijn indrukwekkende presentatie vorig jaar tijdens het eerste VIP-congres zal Jarno Duursma (trendwatcher digitale technologie en auteur van vier boeken over...

AFM extra waakzaam op risico’s financieel systeem

AFM extra waakzaam op risico’s financieel systeem

Een verdere daling van de huizenprijzen kan er volgens de AFM voor zorgen dat woningen onder water komen te staan. “Dit zal dan met name gelden voor huishoudens...

Meerderheid beleggers doet niets met informatie over kosten

Meerderheid beleggers doet niets met informatie over kosten

De meerderheid van de ondervraagde beleggers geeft in de jongste Consumentenmonitor Beleggen van de AFM aan de informatie over de kosten te hebben gezien. Van deze...