Oog krijgen voor blinde vlekken
Enkele voorspelbare mechanismen die onethisch gedrag kunnen verklaren: Self-serving bias: onze oordelen worden gekleurd door eigenbelang. Hierdoor hebben we niet altijd door dat onze beslissingen nadelig kunnen zijn voor anderen.
Slippery slope: onethisch gedrag vindt vaak plaats via een gradueel en subtiel proces. Hierdoor hebben we moeite dit in onszelf en anderen te herkennen.
Overconfidence bias: We overschatten onze eigen kennis en vaardigheid en ons vermogen om toekomstige uitkomsten te beïnvloeden. We zijn geneigd om onze bijdrage in eerder behaalde uitkomsten te overschatten en onderschatten de rol van bijvoorbeeld toeval.
Conformity bias: We gebruiken het gedrag van anderen als norm voor wat het juiste gedrag is en passen ons aan deze norm aan.
Confirmation bias: we geven informatie die onze voorkeur bevestigen meer gewicht dan informatie die onze voorkeur tegenspreekt. We maken dus niet altijd gebruik van objectieve informatie.
Present bias/temporal discounting: we overwaarderen korte termijn beloningen en dit gaat ten koste van onze goede intenties op de langere termijn.
Framing: onze beslissingen worden beïnvloed door hoe informatie gepresenteerd wordt en dit kan leiden tot meer risicovolle keuzes.
Escalation of commitment: we hebben moeite van koers te veranderen wanneer we al veel tijd en moeite in iets hebben gestoken.
Outcome bias: We zijn geneigd om gedrag dat tot slechte uitkomsten heeft geleid eerder als onethisch te zien.
Psychological cleansing: We vinden vaak een manier om ons onethisch gedrag goed te praten na afloop.
“Als iedereen het doet, kan het niet immoreel zijn.”
Ontleend aan:
M.H. Bazerman en A.E. Tenbrunsel, Blind spots: Why we fail to do what’s right and what to do about it , Princeton University Press (2011)