Kolkende kwesties
(Uit VVP 5-2021) Het kabinet zegt niet langer ondernemers tegemoet te komen als ze zich tegen een onverhoopte ramp hadden kunnen verzekeren. Maar in de praktijk ligt het niet zo simpel.
Op 9 september werd de ‘Regeling tegemoetkoming waterschade in Limburg en het onbedijkte gebied langs de Maas in Noord-Brabant in juli 2021’ gepubliceerd in de Staatscourant. De regeling wordt alom als ruimhartig beschouwd. Maar het kabinet schreef er wel bij: “Voor schade door overstroming van beken en zijrivieren (zoals de Geul en de Gulp), zijn sinds het uitbrengen van de neerslagclausule (2000) zakelijke verzekeringsproducten op de markt. Hierbij wordt naast directe, ook indirecte neerslag gedekt. Zeer recent zijn er ook verzekeringen op de markt gekomen waarbij alle vormen van overstroming, behalve geheel of gedeeltelijk door het bezwijken van primaire keringen worden gedekt (in navolging Verbondsadvies 2018). Het kabinet is van mening dat ondernemers zich nog onvoldoende bewust waren van het risico en de huidige verzekeringsmogelijkheden. Daarom kwalificeert het kabinet nu eenmalig deze situatie, voor degenen die hierdoor niet de mogelijkheid hebben gehad zich te verzekeren, als niet redelijkerwijs verzekerbaar en komt zij tegemoet in deze schade door middel van de Wts. Bij toekomstige overstromingen van beken en zijrivieren, zal er uit worden gegaan van de nieuwe verzekeringsproducten en heeft men een eigen verantwoordelijkheid om zich hiervoor te verzekeren. In de toekomst zal de Wts hierin dan niet meer voorzien.”
‘En dan is er nog de olifant in het water: gevolgschade’
Eerder dit jaar liet de regering zich in soortgelijke bewoordingen uit toen de portemonnee werd getrokken na de ‘avondklokrellen’: “Het is niet vanzelfsprekend dat de overheid in dit soort situaties bijspringt. Het is immers de verantwoordelijkheid van iedere ondernemer om zorg te dragen voor een goede verzekering. Elke interventie van de overheid in deze verhouding kan de aan dit stelsel ten grondslag liggende afspraken onder druk zetten.” Het ging hier volgens het kabinet echter om “een zeer uitzonderlijke situatie, in een uitzonderlijke tijd, die voor geen van de betrokkenen was te voorzien”.
Realiteitszin
De uitspraken van het kabinet benadrukken nog eens dat financieel adviseurs beschikbare verzekeringsdekking in ieder geval moeten aankaarten bij hun relaties. En dat ze dit aankaarten ook goed vast moeten leggen. Als de klant van de verzekeringsmogelijkheden geen gebruik wenst te maken, dan is dat zijn keuze. Ondertussen past realiteitszin. Klein molest is verzekerbaar, maar groot molest niet. En er is inderdaad steeds meer verzekeringsdekking gekomen voor schade als gevolg van het falen van secundaire waterkeringen. Maar een overstroming van bijvoorbeeld de Maas, dat risico willen verzekeraars niet alleen opvangen. Als ze het al zouden kunnen. Ondertussen is nou net dit het grootste risico.
De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) maakte in opdracht van het kabinet een quick scan van de materiële schade en kosten van de watersnood deze zomer: maximaal 1,810 miljard euro, waarvan het grootste deel is ontstaan door overstroming van de Maas.
Volgens de RVO was (maximaal) 1,275 miljard dan ook niet redelijkerwijs verzekerbaar. Dus dan kan de overheid wel willen dat ondernemers zich verzekeren, voor een belangrijk deel kán dat dus helemaal niet.
Niet waterdicht
Het kabinet heeft het over nieuwe dekkingen die inmiddels beschikbaar zijn waarmee in ieder geval het risico van overstromingen door het falen van secundaire waterkeringen zijn te verzekeren. Inderdaad verscheen er in 2018 een adviesrapport van het Verbond van Verzekeraars. Dit leest: “De huidige brandverzekeringen kunnen uitgebreid worden met alle schade door neerslag en water dat van buiten het gebouw binnenstroomt, behalve water dat helemaal of gedeeltelijk afkomstig is van de zee, een rivier of een binnenwater, doordat een primaire waterkering is overgelopen of heeft gefaald. (…) De projectgroep denkt dat dekking zowel mogelijk is voor de particuliere als de zakelijke portefeuille.”
Maar de watersnood heeft laten zien dat niet alle verzekeraars het adviesrapport al hadden opgevolgd. En al helemaal niet als het gaat om de zakelijke tekening. Met kunst- en vliegwerk is er in een aantal gevallen toch nog een oplossing gekomen. Maar de vraag is of het morele appel dat het kabinet nu feitelijk doet, genoeg is voor de toekomst. De Consumentenbond stelde in de Consumentengids van oktober dat er verzekeraars zijn die de aanpassing zelfs op particuliere inboedel- en opstalpolissen niet willen doen. De gids raadt dan ook aan nadrukkelijk te zoeken naar verzekeraars die wél overstromingsschade dekken.
Dus waterdicht is het nog niet. Een acceptatieplicht dan maar? Zou kunnen, maar dan moeten meteen ook de premies aan banden worden gelegd om te voorkomen dat verzekeraars via die omweg de acceptatieplicht fnuiken. Want het zou vreemd zijn als verzekeraars bepaalde zakelijke risico’s waar ze anders niet tuk op zijn, nu ineens met open armen zouden ontvangen.
Het feit dat verzekeraars sommige risico’s niet meer of alleen tegen hele stringente condities in de boeken wilden hebben, heeft mede gemaakt dat adviseurs zijn uitgeweken naar buitenlandse risicodragers. Maar die, zo is gebleken, bieden echter niet per se (adequate) overstromingsdekking.
Gevolgschade
Ondertussen staat er nog een hele grote olifant in het water. Niemand staat te springen om gevolgschade door overstromingen – zelfs al ontstaat deze alleen door het falen van secundaire waterkeringen – op te vangen.
Het kabinet kon het onmiddellijke probleem in Limburg oplossen door ondernemers met gevolgschade toegang te geven tot de coronasteun. Maar een structurele verzekeringsoplossing, daarvoor moet waarschijnlijk nog heel veel water door de Rijn stromen. Maar hopen dan dat al dit water binnen de dijken blijft…
Reactie toevoegen
Overstromingsschade gedekt tot 75 mille
Terwijl de verzekeraars zich er suf over blijven vergaderen, komt de Neerlandse in samenwerking met onder meer Vereniging Eigen Huis met een verzekering tegen overstromingsschade....