Verplichte AOV? Verplicht advies!

Annemieke Postema artikel

(Annemieke Postema van AOVDdokter in VVP 4, 2023) Wel of geen verplichte AOV voor zelfstandigen? Of er in dit dossier een volgend hoofdstuk komt, is aan het nieuwe kabinet. Hoe dan ook is het zaak zelfstandigen in beweging te krijgen. Dat zou ook kunnen door advies verplicht te stellen.

Wat het resultaat van de politieke besluitvorming ook mag zijn: er is meer aandacht dan ooit voor de gevolgen van arbeidsongeschiktheid. En daar mag onze branche blij mee zijn. Op het moment van schrijven van dit artikel moest de Tweede Kamer nog beslissen welke dossiers – na de val van het kabinet Rutte IV – zij controversieel vindt. Maar als de Tweede Kamer heeft bepaald dat het arbeidsmarktdossier niet kan wachten, volgt er hopelijk een behoorlijk plan dat rekening houdt met de wensen van zelfstandigen. Belangrijk hierbij zijn eerbiedigende werking van bestaande verzekeringen en een (optionele) eigenrisicoperiode van twee jaar. Velen vrezen echter een eenvoudige, snel uitvoerbare en daardoor ongenuanceerde oplossing om de Europese steunmiljarden veilig te stellen, als opmaat naar een brede basisoplossing voor alle werkenden. Het gevaar hiervan is dat zo’n confectie-stoplap nog jarenlang standhoudt en ondertussen weinig dekking biedt voor een hoge premie. Om nog maar te zwijgen over de capaciteitsproblemen bij de uitvoerende instanties…

‘Afwachten is geen optie’

Mocht het dossier wel in de ijskast worden gezet, dan is de vraag of uitstel ook afstel wordt. Bijna iedereen vindt dat er iets moet worden gedaan aan het grote aantal onverzekerde zelfstandigen. Voor alle scenario’s geldt dat adviseurs en verzekeraars aan de slag moeten. Hoe activeren we de grote groep onverzekerde ondernemers?

Risico = kans x effect

Het begint met goede voorlichting. Risico bestaat uit kans maal effect, zo legde ik mijn klanten altijd uit. Beide factoren worden stelselmatig onderschat.

Ondernemers denken bijvoorbeeld dat hun kans op arbeidsongeschiktheid laag is doordat ze geen gevaarlijk beroep hebben. Maar de meeste ziektes en ongevallen krijg je privé, dus ongeacht je werkzaamheden. Het gaat niet alleen om dwarslaesie, blindheid of kanker, de schrikbeelden waaraan de meeste mensen denken bij het woord ‘arbeidsongeschikt’. Sporten en gezond eten geven geen garantie op een leven lang probleemloos functioneren.

En hoe zit het met het effect van arbeidsongeschiktheid? “Ik heb voldoende spaargeld om mijn wegvallende inkomen op te vangen”, hoor je regelmatig. Dat zal voor een korte periode (burn-out, hernia) ook meestal geen probleem zijn. Duurt het herstel langer, dan zijn er vele tonnen nodig. Een simpel rekensommetje kan snel inzicht geven. “Maar als ik uitval springt mijn partner wel bij!” Hierbij wordt vergeten dat de partner mantelzorger wordt en het gezin draaiende moet houden, waarbij nóg meer werken hoogstens voor een arbeidsongeschikte partner zorgt. En helaas houden niet alle relaties stand na ingrijpende veranderingen. “Ach, dan besparen we toch gewoon?” Over de rooskleurige inschattingen die hierbij worden gemaakt schreef ik eerder in VVP #3, juni 2022.

Onbewust onbeschermd

Een ondernemer is ook maar een mens. Denken aan problemen is niet leuk, we zijn liever optimistisch en houden ons met fijne, tastbare zaken bezig. Daarom verzekert menig ondernemer zijn auto graag volledig tegen alle denkbare risico’s met nieuwwaardegarantie, maar wordt het belangrijkste bedrijfsmiddel niet verzekerd: zichzelf. Een grote groep is hierdoor onbewust onbeschermd.

De verplichte AOV is een van de instrumenten om de onbeschermde ondernemers te beschermen. Voor de reeds beschermde ondernemers (via verzekering, neveninkomsten, echt voldoende vermogen, crowdsurance, etcetera) voegt de verplichte AOV niets toe. Een eventuele eerbiedigende werking doet geen recht aan alle bestaande voorzieningen.

Bewust onbeschermde ondernemers beseffen vaak goed dat zij niets hebben geregeld, maar kunnen niet van de bestaande regelingen gebruik maken door bijvoorbeeld een medisch dossier. Voor hen zou de verplichte AOV een uitkomst kunnen zijn, maar de beoogde bescherming is wel duur voor een geringe kans op een beperkte uitkering.

Onbewust onbeschermden kunnen we beter helpen door hun interesse voor dit onderwerp te vergroten en hen bewust te maken van hun risico. Daarom pleiten diverse AOV-specialisten voor een verplicht advies in plaats van een verplichte verzekering. Na een tijdig advies kunnen ondernemers bovendien nog terecht bij UWV voor een vrijwillige verzekering. Voor bestaande zelfstandigen kan een eenmalige inhaalslag worden georganiseerd. Op langere termijn kun je denken aan een basisdekking met acceptatieplicht (zoals bij de zorgverzekering), die naar wens kan worden uitgebreid waarbij de verzekeraar wel acceptatievrijheid heeft. Ook andere beschermingsvormen kunnen hierbij een rol spelen.

Voucher voor uur advies

Maak een KvK-inschrijving alleen mogelijk na een adviesgesprek. Stel een adviesgesprek als voorwaarde voor de zelfstandigenaftrek of andere fiscale voordelen, al dan niet gecombineerd met andere voorlichting en voorzieningen die we noodzakelijk achten voor ondernemers. Ondernemen is immers geen vrijblijvend tijdverdrijf maar gaat gepaard met verantwoordelijkheden. De vereiste vaardigheden komen in het onderwijs te weinig aan bod. Daarom gooi ik graag een extra steen in de toch al roerige Haagse Hofvijver: geef iedereen die zich als ondernemer wil inschrijven een voucher voor een uur gratis advies. De maatschappelijke kosten hiervoor verdienen we ruim terug doordat we veel schrijnende situaties kunnen voorkomen.

Reactie toevoegen

 
Meer over
Verbond over arbeidsongeschiktheidsstelsel: liever onderhoud dan afbraak

Verbond over arbeidsongeschiktheidsstelsel: liever onderhoud dan afbraak

Verbondsdirecteur Harold Herbert stelt dat het beter is om te komen tot snelle verbeteringen binnen het arbeidsongeschiktheidsstelsel, dan om jarenlang te discussiëren...

Aandeel eigenrisicodragers WGA constant

Aandeel eigenrisicodragers WGA constant

UWV verwacht dat het aandeel eigenrisicodragers WGA in 2024 constant blijft. Dat schrijft de uitvoeringsorganisatie in haar Januarinota 2024. UWV: "Sinds 2018 schommelt...

Uitkeringslasten arbeidsongeschiktheidswetten blijven stijgen

Uitkeringslasten arbeidsongeschiktheidswetten blijven stijgen

De totale uitkeringslasten voor de arbeidsongeschiktheidswetten stijgen in 2024 volgens de januarinota van UWV verder naar 17,9 miljard euro (2023: 16,2 miljard)....

Wetsvoorstel Van Gennip dreigt te ontsporen

Wetsvoorstel Van Gennip dreigt te ontsporen

De Raad voor de rechtspraak adviseert minister Van Gennip om haar wetsvoorstel tot wijziging van de re-integratieverplichtingen in het tweede ziektejaar bij werknemers...

Overbruggingsmaatregelen verdeling pensioen bij scheiding

Overbruggingsmaatregelen verdeling pensioen bij scheiding

De regering zal bij nota van wijziging overbruggingsmaatregelen voorstellen waardoor de verdeling van pensioen bij scheiding al eerder in de geest van het uitgestelde...

Het juiste spoor

Het juiste spoor

(Angelo Wiegmans, Bedrijf Plus, in Ken je vak! VVP 6-2023) Het is belangrijk dat werkgevers door hun financieel adviseur bij de afweging van het eigenrisicodragerschap...

SER: “Creëer een nieuw en vereenvoudigd verlofkader"

SER: “Creëer een nieuw en vereenvoudigd verlofkader"

De SER adviseert het nieuwe kabinet om de huidige verlofregelingen te bundelen en onder te brengen in een nieuwe Wet maatschappelijk verlof met drie pijlers: zorg...

Een kwestie van accepteren

Een kwestie van accepteren

(Annemieke Postema, AOVdokter, in Ken je vak! VVP 6-2023) Bij de beoordeling van een AOV-aanvraag is medische informatie nodig, om in te schatten of sprake is...

Afsluiting van spoor 1

Afsluiting van spoor 1

(Marjol Nikkels, CS Opleidingen, in Ken je vak! VVP 6-2023) Het kabinet wil kleine en middelgrote werkgevers onder voorwaarden de mogelijkheid geven om na het...

"Van adviseur meer kennis verlangen van schenkkringen en crowdsurance bij arbeidsongeschiktheid"

"Van adviseur meer kennis verlangen van schenkkringen en crowdsurance bij arbeidsongeschiktheid"

Eind- en toetstermen van de Wft moeten meer aandacht besteden aan de grote variëteit van schenkkringen en crowdsurance-organisaties. Dat schrijft Annemieke...