Duivelse dilemma's los je niet op, je neemt een besluit
“Een dilemma los je niet op, je neemt een besluit.” Aldus Patricia Wouda (politiek filosoof en communicatietrainer) en Tamara Ronteltap (Company Purpose Coach) tijdens de Duivelse Dilemmatraining die zij afgelopen donderdag gaven op een bijeenkomst georganiseerd door de stichting New Financial Forum in het insuranceLAB van het Verbond van Verzekeraars. Zij presenteerden een stappenplan dat tot verrassende uitkomsten kan leiden. Björn Bierhaalder (MCH Consultancy) verzorgde de inleiding over ethische dilemma's.
Wouda en Ronteltap legden de deelnemers het volgende dilemma voor: als lid van het management team weet je dat er een ingrijpende reorganisatie gepland staat, belangrijk voor het voortbestaan van de onderneming en met nadelige gevolgen voor een groot deel van de medewerkers. Nu komt een van de beste medewerkers naar je toe; hij heeft een aanbod gehad van de concurrent. Maar de medewerker zegt het liefst bij jou, voor jouw bedrijf te blijven werken, hier ligt zijn hart. Wat doe je?
Het dilemma in dit geval: vertel je de medewerker van de op handen zijnde reorganisatie of houd je je mond? Als je het vertelt, loop je het risico dat het voornemen om te reorganiseren uitlekt en dan zijn de poppen aan het dansen. Zeg je niet, bestaat de kans dat de enthousiaste medewerker besluit te blijven en vervolgens wordt ontslagen.
De meeste deelnemers zeiden dat ze hun medewerker zouden inseinen. Waarden die hierbij genoemd werden: loyaliteit, eerlijkheid, recht op informatie, gelijkheid, vertrouwen, vriendschap. Geen klein bier dus.
En toch draaide de keuze 180 graden toen het stappenplan doorgelopen was. De deelnemers werd gevraagd wie allemaal betrokken waren bij het dilemma. Dat zijn natuurlijk in de eerste plaats de manager zelf en de betreffende medewerker. Maar er is een hele grote andere groep die ook betrokken is, zoals de collega’s (hebben die geen recht op dezelfde informatie?), de andere leden van het management team (was er immers geen strikte geheimhouding afgesproken?), de klanten (voor hen telt de continuïteit van het bedrijf meer dan het belang van een individuele medewerker). De deelnemers aan de bijeenkomst noemden zelfs leveranciers en de vakbond.
Recht, belang of wens
Bij elke partij werd de deelnemers gevraagd of hun betrokkenheid een recht, belang of wens was.
Wouda en Ronteltap: “Integriteit betekent dat je in je handelen rekening houdt met de rechten, belangen en wensen van alle betrokkenen die door jouw handelen of door jouw besluit worden geraakt.”
Daarbij geldt: “Rechten wegen zwaarder dan belangen. Wensen leggen weinig tot geen gewicht in de schaal. Als er alleen belangen zijn, geldt: het grootste goed voor het grootste aantal.”
Toen de kaart was ingevuld, kwam daar uit dat het beter was om tegenover de medewerker níet uit de school te klappen over de aanstaande reorganisatie. Niet in de laatste plaats omdat de andere leden van het management team recht hebben op je stilzwijgen. De medewerker heeft een belang bij de informatie, maar dat weegt dus minder zwaar. De positie van de manager zelf is in deze aanpak zelfs helemaal van ondergeschikt belang; hij wil zijn medewerker uit loyaliteit helpen de juiste keuze te maken, maar dat is een wens en geen recht of belang.
Geen suikerspin
In het voorbeeld is het dilemma niet opgelost. Immers, het uiteindelijke besluit houdt niet met ieders belangen of wensen rekening. Volgens Ronteltap en Wouda is dat doorgaans ook de keiharde werkelijkheid bij dilemma’s: “Het leven is geen suikerspin. Je staat voor een keuze. En/en is geen optie. Welk besluit je ook neemt: iemand ondervindt er nadeel van.”
Tamara Ronteltap werkte, evenals overigens Wouda, bij Delta Lloyd. Met Purpose Coaching wil ze bijdragen aan de verschuiving van waarde naar waarden. Ronteltap coacht organisaties die zich ten dienste stellen van een hoger doel (purpose). Cruciaal is dat deze organisaties zich verbinden met alle belanghebbenden in hun omgeving. “Maar”, aldus Ronteltap, “het is werkelijk lastig om geen enkele stakeholder te kort te doen.” Vandaar natuurlijk ook de Duivelse Dilemmatraining.
Een belangrijk verschil is dat organisaties met een purpose niet louter naar het doel kijken, maar ook naar de manier waarop het doel wordt bereikt. Ronteltap: “Stel een bedrijf worstelt met een achterstand bij de verwerking van dossiers. Dan kun je als target zetten: we behandelen zoveel dossiers per dag. Het laat zich raden wat er dan gebeurt: mensen leggen de moeilijke dossiers terzijde om maar de dagtarget te halen. Een purposegedreven organisatie wil geen stakeholders tekort doen en zal proberen ook haar verantwoordelijkheid te nemen bij de lastiger dossiers.”
Gedragsverandering
Een mentaliteitskwestie dus. En die andere mentaliteit maakt de financiële sector zich maar moeilijk eigen, constateerde Björn Bierhaalder (MCH Consultancy) aan het begin van de bijeenkomst in het insuranceLAB van het Verbond van Verzekeraars. Dat terwijl de sector maatschappelijk van enorme betekenis is, “ze maakt dingen mogelijk”.
Helaas zitten er ook zwarte kantjes aan het systeem. Het is niet redelijk om van mensen te verlangen dat zij uit het systeem stappen, vindt Bierhaalder, maar mensen kunnen wel proberen het systeem te beïnvloeden vanuit hun persoonlijke ethiek. Daar begint het ook mee, gedragsverandering. “Er verandert niets als mensen dezelfde dingen blijven doen", aldus Bierhaalder.
De Duivelse Dilemmatraining helpt bij die verandering, waar mensen echt wel voor open staan. Bierhaalder: “Ik kan me niet voorstellen dat veel mensen in de sector wakker worden en denken: ik ga vandaag klanten een oor aannaaien en dan lekker op vakantie. Ik kom in de sector juist heel veel leuke, goede mensen tegen, die graag iets voor een ander willen betekenen.”
(Op de foto van links naar rechts: Tamara Ronteltap, Patricia Wouda en Björn Bierhaalder.)
Reactie toevoegen
Christine Boland op zesde Positive Finance Day
Tijdgeestanalist en innovatiestrateeg Christine Boland (eerder dit jaar hogelijk gewaardeerd door de 700 bezoekers van het VIP-congres van VVP en CGA) en architect...
Kees Klomp: "Economie als gedachtegoed"
"Als we het over de economie hebben, dan hebben we het over de zaken die we tijdens het alledaagse leven over economie horen en zien: inflatie, koopkracht, belastingdruk...
Oproep Rineke Dijkinga: "Steun mooi eten uit de lokale keten"
"Stel je voor dat er door heel Nederland een mozaïek patroon zou liggen van akkertjes, zo tussen de 2,5 en 5 hectare waar ‘gezondheid per hectare’...
Michiel Dietvorst: "Comfortabel op weg naar de afgrond"
"Luisteren naar de echo van wat je zelf denkt of weet, is comfortabel en voelt heel veilig, maar maakt je doof en blind voor wat er om je heen aan het gebeuren is...
Zou jij een functiepunt willen zijn in een datacluster?
"Het zou bij mij niet opkomen om premie te baseren op basis van afkomst. En als de hoogte van die premie dan bij toeval samenvalt, dan kan ik dat onderbouwen met...
Karin Polman: show, don’t tell
"Dat ik niet de enige ben die meer gelooft in feiten dan in woorden, zag ik laatst bevestigd in een onderzoek van de universiteiten van Loughborough University,...
Lessen over vrouwvriendelijkheid
"Inclusiviteit is een belangrijk en actueel thema in onze samenleving. Minister Kaag heeft een inclusieve financiële sector als één van de vier...
How Company, Alpina en NFF doneren 4000 euro aan stichting ALS Nederland
How Company, Alpina Group en de stichting New Financial Forum hebben dankzij de deelnemers aan de communicatietraining ‘Communicatie Stijlen Analyse’...
Save the Date: Positive Finance Day 2023
Welke bedrijven hebben we als samenleving nodig passend bij de uitdagingen van deze tijd? Welk ondernemerschap brengt oplossingen dichterbij, welke bedrijfsstructuur...
Steward-ownership als bedrijfsmodel van de toekomst
September vorig jaar maakte outdoor kledingmerk Patagonia bekend dat oprichter en eigenaar Yvon Chouinard al zijn aandelen in het bedrijf aan twee goede doelen...