Break the internet
(Kees Haverkamp, innovator, in VVP-special Digitale Innovatie 2023) Een opmerkelijk Canadees politiebericht uit begin jaren ‘90 deed verslag van een hacker die er blijkbaar in geslaagd was om in te breken in het internet. Hierbij had hij het volgens het bericht voor elkaar gekregen om het internet stuk te maken. De politie was er bijzonder trots op dat ze het internet hiermee hadden behoed voor veel groter leed. In werkelijkheid had de hacker een dns-server onklaar gemaakt, waardoor er in de praktijk niet heel veel aan de hand was. Het was voor zover ik kon terugvinden de eerste keer dat er verslag werd gedaan van het stukmaken van het internet. Het was het eerste maar zeker niet het laatste bericht waaruit blijkt dat het bijzonder lastig is voor mensen om iets groots en abstracts als het internet te begrijpen.
Oendertussen zijn we meer dan dertig jaar verder en heeft breaking the internet een hele andere betekenis. Een redelijk recente poging van een Amerikaanse reality-ster om in adamskostuum het internet te breken staat een hoop mensen nog op het netvlies gebrand. Hierbij doelend op het genereren van dusdanig veel verkeer naar haar content dat bepaalde sites uit de lucht zouden gaan. Ondanks dat een aantal websites inderdaad uit de lucht ging, draaide ook bij deze poging het internet natuurlijk gewoon door. Op situaties die door juristen beschreven worden als ‘overmacht’ na, denk ik dat het internet technisch al heel lang moeilijk stuk is te krijgen.
‘Vanuit maatschappelijk oogpunt is het internet stuk aan het gaan’
Vanuit maatschappelijk oogpunt vind ik echter dat het internet wel degelijk stuk aan het gaan is. Daar waar het sociale internet, web 2.0, voor mij als computernerd begon als het beloofde land waarin gelijkgestemden elkaar gemakkelijk konden vinden, kennis en ideeën konden delen en mensen in alle vrijheid hun mening konden verkondigen, zijn we ondertussen beland in een soort niemandsland waardoor ik Twitter niet meer kan openen zonder na een paar minuten later gedesillusioneerd af te druipen vanwege haatdragende en steeds vaker ook dreigende berichten.
ChatGPT versus web 3.0
De opkomst van AI en de onlangs ingezette massasprint in acceptatie ervan dankzij de grote taalmodellen als ChatGPT kan in mijn optiek wel eens de genadeklap voor web 2.0 worden. Daar waar mensen tot voor kort op sociale platforms enkel nog lastig werden gevallen door trollen en gemakkelijk te herkennen bots, is het dankzij deze nieuwe technieken nu echt heel lastig om echte en onechte berichten van elkaar te onderscheiden.
Dit zorgt er in de praktijk voor dat het zelfs voor de meest ervaren internetgebruikers bijna onmogelijk wordt om echt en onecht van elkaar te onderscheiden. Nog een nagel aan de doodskist van het internet zoals we het kennen.
Daar waar decentralisatie en de in mijn optiek overschatte blockchain-hype de onderwerpen waren die de boventoon voerden, denk ik dat we meer focus moeten gaan hebben op de invloed van het nieuwe web op onze maatschappij. Sociale ongelijkheid zal door AI in een stroomversnelling komen, tel hierbij de steeds extremere polarisatie bij op en je krijgt een giftige cocktail. In de Verenigde Staten alleen al is de afgelopen jaren al meer dan honderd miljoen dollar uitgegeven aan het onderzoeken en reguleren hiervan, laten we hun voorbeeld hierin volgen.
Kees Haverkamp: ‘Samenwerking cruciaal om zonder kleerscheuren door de AI-revolutie heen te komen.’
Financiële drijfveren
In tegenstelling tot wat ik eerder heb geschreven, ben ik ondertussen van mening dat technologische ontwikkelingen op dit moment geen exponentiële lijn volgen. Als je kijkt hoeveel resources nodig zijn om de grote taalmodellen te laten draaien, dan is het op dit moment nog uit verhouding met de meerwaarde die ze bieden. Ondanks dat dit nu trager gaat dan ik verwachtte, hebben we toch moeite om ons aan te passen op deze digitalisering. We hebben er duizenden jaren aan kunnen wennen dat een bruine beer die op je af komt rennen foute boel is, maar de invloed van digitalisering op ons als individu is lastiger in te schatten.
Zo lang we nog geen Black Mirror -achtige robothonden hebben rondlopen lijkt deze technologie met logisch verstand gemakkelijk in te perken, namelijk door in bepaalde situaties gewoon de stekker eruit te trekken. Aangezien er aan een dergelijke keuze waarschijnlijk verstrekkende financiële gevolgen zitten, zal de praktijk mogelijk weerbarstiger worden.
In de gezondheidszorg maak ik dagelijks aan den lijve mee hoeveel winst er nog is te behalen is door middel van digitalisering. Automatisering in de zorg is vergeleken met online advertising of aandelenhandel bijzonder ouderwets. Ik en met mij vele anderen zijn er bijvoorbeeld van overtuigd dat wachtenden in de zorg met logisch verstand en digitalisering kunnen worden gedecimeerd, als we er maar voldoende tijd en aandacht aan besteden. In plaats daarvan werken de slimste mensen van onze generatie aan algoritmes die net iets sneller short kunnen gaan dan de concurrent.
De logica hierachter is wat mij betreft ver te zoeken. De meest voor de hand liggende verklaring lijkt dan de financiële drijfveer. De stekker uit een ontwikkeling trekken waar waarschijnlijk een forse investering aan ten grondslag ligt, zal in de praktijk waarschijnlijk een lastige bal worden.
‘Sociale ongelijkheid zal door AI in een stroomversnelling komen’
Focus op samenwerken
Ik denk dat het belangrijk is om te leren van het verleden. Succesvolle samenwerking is altijd essentieel geweest tijdens alle cruciale momenten van de mensheid. Met name dankzij de ontwikkeling van AI, zitten we midden in zo’n cruciale fase. Net als de uitvinding van elektriciteit de hele wereld veranderde, zal AI ook alle processen zoals we die kennen gaan verbeteren, met alle positieve en negatieve gevolgen van dien. Aangezien AI ons – voor de eerste keer ooit – niet op spierkracht, maar op cognitief vlak uitdaagt, laat de toekomst zich hierdoor wel lastig voorspellen. Aangezien samenwerken in de geschiedenis altijd randvoorwaardelijk is geweest op cruciale momenten, zal tijd en energie stoppen in onderlinge (digitale) samenwerking ons helpen om zonder kleerscheuren door deze onvermijdelijke AI-revolutie heen te komen.
Bij het schrijven van dit artikel is gebruik gemaakt van ChatGPT.
Reactie toevoegen
Meer over
(Innovator Kees Haverkamp in katern Digitale Revolutie in VVP 4-2022) De ruimtevaart heeft mij van kinds af aan al bijzonder geboeid. Toen in december 2021 de...
(Voorwoord VVP Special Digitale Innovatie 2022) In de financiële adviessector is nog een wereld te winnen als het gaat om digitale innovatie. Uitgangspunt...
Over de grip van autofabrikanten op data én verzekeringen
(Harold Mahadew, Verbond van Verzekeraars, in VVP Special Digitale Innovatie 2022) Dat Elon Musk zich nadrukkelijk richt op de autoverzekeringssector lijkt slecht...
(Kees Haverkamp in rubriek Innovatie in VVP 5-2021) Als computernerd is het niet gemakkelijk om naar innovatie te kijken zonder in de basis over de technologische...
(Door Kees Haverkamp, Tjip) In maart 2014 schreef ik in een VVP-artikel enthousiast over bitcoins, het juiste gebruik van klantdata, privacy en het feit dat als...
Kees Haverkamp: "Hoogste tijd voor radicale vernieuwing"
"Met open mond kijken we binnen onze branche naar serieus indrukwekkende nieuwkomers als Revolut, Monzo en N26 die op een hoop vlakken de traditionele...