Evolutie in plaats van revolutie

1. 10 oktober 2023, door Toon Berendsen
2. 0 reacties

Enkele dagen voor het event maakte UWV de werkgeverspremies 2024 voor WGA en Ziektewet bekend. De gemiddelde premie daalt voor het eerst sinds jaren. “Verrassend”, aldus Wielink, “de verwachting van de markt was dat de premies omhoog zouden gaan. Met name de WGA-premie.”

Wat hierbij meespeelt, is dat een groot deel van de WGA-schade niet meer rechtstreeks aan werkgevers wordt toegerekend. Zij betalen dit natuurlijk wel via de inmiddels gedifferentieerde Aof-premie (Aof is Arbeidsongeschiktheidsfonds).

Wielink verwacht dat de Aof-premie hard gaat stijgen., waardoor het toch al grote vermogen (30 miljard) van het fonds verder zal toenemen. “Maar eigenlijk hoeft dat vermogen niet zo groot te zijn. Ik vraag me af of er geen vermogen wordt opgebouwd om naar een nieuw stelsel te kunnen gaan en het oude stelsel af te kunnen financieren.”

Ook de vereenvoudigde aanpak WIA-beoordeling zestigplussers kan in die richting wijzen. Feitelijk is hier volgens Wielink een afvloeiingsregeling gecreëerd, een soortgelijke situatie als destijds bij de WAO. Wielink: “Bewust om naar een nieuw stelsel te gaan?”

Scenario’s

Wielink is benieuwd naar de scenario’s die de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) naar verwachting volgend jaar april oplevert, maar gelooft niet dat het systeem helemaal op de schop zal gaan. Veel zal ook afhangen van hoe het nieuwe kabinet het ziet. In grote lijnen, afgaande op de verkiezingsprogramma’s die waren gepubliceerd op het moment van schrijven van dit artikel, zet de politiek vooral in op vereenvouding van de sociale zekerheid. En een verplichte AOV voor zelfstandigen, al hebben sommige partijen het nu over een arbeidsongeschiktheidsoplossing voor alle werkenden. Wielink ziet de voorbereidingen voor die AOV doorlopen, ook omdat het kabinet er een financieel belang bij heeft van 4,3 miljard euro Europese subsidie (maar dan moet wel een bepaald tijdpad worden gehaald).

Ook een hot maatschappelijk issue: de aanpak van hardheden in de WIA. Wielink: “Wel jammer dat niet de juiste hardheden worden aangepakt. De bonden hebben de politiek zo ver gekregen 50 miljoen uit te trekken voor zaken als het dagloon bij ww’ers die ziek zijn en het verrekenen van loon. Maar zou het niet meer moeten gaan om de ondergrens van de WIA bij voorbeeld? Vinden we 35 procent te hoog?” Zelf pleit Wielink voor aanpassen van duurzaamheid (voor IVA) en een andere beoordelingssystematiek.

Visie werknemer op re-integratie

Wielink is positief over wijzigingen die onder Rutte IV in gang zijn gezet om de sociale zekerheid klantvriendelijker te maken. Veel van die wijzigingen moeten nog verder worden uitgewerkt, maar toch. Wielink noemde het bijzonder dat “we nu de visie van de werknemer gaan vragen op zijn re-integratie. Dat mag ook wel eens zo’n 25 jaar na de invoering van de Wet verbetering poortwachter… De werknemer was tot nu toe meer lijdend voorwerp. Maar het is heel goed dat hij zelf nadenkt, ook over de vraag of het werk wat hij deed eigenlijk nog wel bij hem past.”

Ook het plan om bij de re-integratie na het eerste jaar te mogen stoppen met spoor 1 (voor MKB-werkgevers), kan op zijn instemming rekenen. “Wedden op twee paarden of in dit geval twee sporen werkt niet altijd goed”, aldus Wielink. Een ander plan is om, als iemand toch deels is kunnen blijven werken tijdens zijn ziekte, na twee jaar het inkomen als basis te nemen bij het vaststellen van de mate van arbeidsongeschiktheid. Dit heet dan een praktische beoordeling. Wie bijvoorbeeld nog de helft van zijn inkomen weet te verdienen, is dan voor 50 procent arbeidsongeschikt.

Wielink: “Ik denk dat dit wel door zal gaan.” Waar het ministerie vaag over is, is ‘WIA-mensen’ toevoegen aan de banenafspraak. Wielink: “Het zou wel helpen voor de duidelijkheid of iemand wel of geen no-riskpolis heeft.”

Onvoldoende

Willem Vreeswijk, hoofdredacteur VVP en dagvoorzitter, vroeg aan Wielink welk rapportcijfer hij demissionair minister Van Gennip van SZW geeft. Een vijf plus. “Ze is iemand van veel, heel veel woorden.” Ook econoom en publicist Mathijs Bouman, de andere plenaire spreker, toonde zich niet enthousiast over Van Gennip. Hij gaf een zes min.

Bouman ging op uitnodiging van kennispartner a.s.r. in op de economische ontwikkeling van Nederland. Die ontwikkeling is natuurlijk van groot belang voor de sociale zekerheid. Wat uiteraard opvalt, is de extreem lage werkloosheid, die meteen ook een bodem legt in de recessie of krimp die Nederland volgens Bouman wacht. “Ik zie de Nederlandse economie dit jaar niet verder groeien en ook volgend jaar zal de groei eerder bescheiden zijn.” Het is niet dat er geen reële koopkrachtgroei is, daar zorgen de fikse loonsverhogingen wel voor (die meteen ook maken, aldus Bouman, dat de rente niet snel naar beneden zal gaan). Ook van een energiecrisis “is allang geen sprake meer”. Maar mensen zijn door de energiecrisis (en in algemene zin de sterk gestegen inflatie) wel terughoudend geworden. “Het accent bij hun aankopen is van luxe naar basis verschoven. Spaartegoed wordt nadrukkelijker als buffer gezien.”

Enkele dagen voor het event stelde de Stuurgroep Begrotingsruimte dat het nieuwe kabinet de broekriem fors moet aanhalen. Bouman kan zich hier wel in vinden. “In normale tijden wordt gestreefd naar een begrotingssaldo van min 0,75 procent. De voorspelling is nu min 3,9 procent in 2028. We moeten er echt iets aan doen.’

Arbeidsmigratie onvermijdelijk

Bouman denkt dat arbeidsmigratie het antwoord is op de tekorten op de arbeidsmarkt. “De wal zal het schip keren. Het is daarom beter om arbeidsmigratie te organiseren met goede afspraken dan te doen alsof het niet bestaat.”

Bouman kreeg de lachers op zijn hand met de beelden die hij kunstmatige intelligentie had laten maken bij zijn presentatie en die lieten zien dat AI ook zo zijn beperkingen kent. Hoe dan ook gaat kunstmatige intelligentie het probleem van de in de ogen van Bouman te lage arbeidsproductiviteit (die er helemaal is in de zakelijke en dus ook financiële dienstverlening!) niet of maar ten dele oplossen. Bouman: “Ik houd van het technologie-optimisme, maar in de praktijk valt het altijd tegen.”

Eigenlijk zouden er in Nederland banen vernietigd moeten worden, zodat de arbeidsproductiviteit omhooggaat. Maar AI gaat daar niet voor zorgen, meent Bouman. “Banen verdwijnen niet, maar worden anders.”

Bouman benadrukte dat Nederland ondanks alle ‘problemen’ “een superbraaf, veilig landje” in is om in te wonen. Laten we dat met z’n allen vooral niet vergeten.”

Sessies

Na het plenaire gedeelte waren er kennissessies van de kennispartners van de middag: apc holland, a.s.r. en RADI AOV. Een verslag van deze sessies leest u elders in dit VVP-katern.

De middag, in De Utrechtse Stadsvrijheid, werd afgesloten met een netwerkborrel, mogelijk gemaakt door Klaverblad Verzekeringen.

Reactie toevoegen

Naam

E-mailadres

Reactie

Organisatie

Telefoonnummer

VVPVIP HypothekenVVP Innovatie PlatformVIP SchadeVVP Twitter

Toevoegen 

Meer over

• APC Holland
• RADI AOV
• VVP Event Inkomen 2023