Lage rente uitdaging financiële sector

Jan Sijbrand

De lage rente vormt een belangrijke uitdaging voor de gehele financiële sector. Zowel voor banken als verzekeraars heeft de lage rente nu en op de langere termijn ingrijpende consequenties voor het bedrijfsmodel, terwijl in de pensioensector de lage rente de noodzaak vergroot om te komen tot een nieuw pensioencontract.

Tegelijkertijd onderstrepen de recente internationale publicaties over mogelijke integriteitsschendingen bij de activiteiten van onder meer banken en trustkantoren, de zogenoemde ‘Panama papers’, opnieuw de noodzaak van verdere stappen in de verbetering van de integriteit van de financiële sector.

Dit stelden de DNB-directeuren Toezicht Jan Sijbrand (foto) en Frank Elderson vandaag bij een persbijeenkomst ter gelegenheid van de nieuwe jaarlijkse DNB-publicatie, de ‘Staat van het Toezicht’. Daarin schetst DNB de stand van zaken in de financiële sector vanuit het oogpunt van de toezichthouder, en legt zij terugblikkend verantwoording af over de inspanningen die zij heeft verricht in het toezicht op de financiële sector en het resultaat daarvan. De ‘Staat van het Toezicht’ vormt samen met de in november vorig jaar gepubliceerde ‘Toezicht Vooruitblik 2016’ de nieuwe jaarlijkse verantwoordingscyclus van de prudentieel toezichthouder op de financiële sector in Nederland.

Voor wat de banken betreft zal de lage rente op termijn een belangrijke drukkende factor kunnen worden voor de rentemarge, de belangrijkste inkomstenbron van banken. Om de daling van de rentemarge het hoofd te bieden, kunnen banken proberen de financieringskosten te verlagen, maar vooralsnog lijkt het niet waarschijnlijk dat banken bijvoorbeeld negatieve rentes zullen rekenen aan sparende consumenten. Het op peil houden van de rentemarge hangt verder samen met onzekere factoren zoals de mate van concurrentie, de vraag naar nieuwe leningen en de keuze voor behoud van marktaandeel versus winstgevendheid, factoren waarmee de banken rekening dienen te houden bij de beoordeling van hun bedrijfsmodel.

 

Verzekeraars
Verzekeraars staan al langere tijd onder druk van de lage rente, onder meer omdat de eerdere toezeggingen in vooral de levenssector bij een lagere rente tot een steeds hogere waarde van de toekomstige verplichtingen leiden en daarmee de solvabiliteitsratio’s aanhoudend onder druk zetten. De invoering begin dit jaar van het nieuwe toezichtkader Solvency II zorgt voor een betere weerspiegeling van de ontwikkelingen op de financiële markten in de cijfers van de verzekeraars. Maar door de aanhoudend lage rente op de financiële markten is de in Solvency II gebruikte rente waarmee verplichtingen worden verdisconteerd niet langer realistisch. Dat komt in belangrijke mate door de zogenoemde Ultimate Forward Rate (UFR), die momenteel onvoldoende rekening houdt met marktomstandigheden als een lage rente.

 

Op het gebied van de integriteitsrisico’s zijn financiële instellingen in 2015 door de toezichthouder aangesproken op hun verantwoordelijkheden. Vervolgonderzoek laat zien dat inmiddels het merendeel over een analyse van deze risico’s beschikt die in opzet voldoende is. Dat betekent echter ook dat nog altijd niet alle instellingen in staat zijn hun integriteitsrisico’s voldoende in beeld te brengen of te beheersen. Voor de slecht scorende instellingen worden toezichtmaatregelen overwogen. Daarnaast is er vervolgonderzoek gestart dat inzicht moet geven in de vraag of de juiste risico’s worden geïdentificeerd en of de geconstateerde risico’s in de praktijk worden opgevolgd met adequate maatregelen en procedures.

De publicaties rond de ‘Panama papers’ tonen wat DNB betreft nog eens het belang aan van de systematische bewaking van integriteitsrisico’s bij financiële instellingen. Steeds duidelijker wordt dat het in integriteitskwesties niet alleen gaat om strikt de letter van de wet te volgen, maar ook om telkens de vraag te stellen of een bepaalde handeling in het maatschappelijk verkeer als betamelijk kan worden beschouwd. DNB houdt de publicaties rond de ‘Panama papers’ nauwlettend bij, en heeft mede naar aanleiding daarvan een nieuwe uitvraag gedaan bij trustkantoren en een selectie van banken, verzekeraars en pensioenfondsen naar de mogelijke betrokkenheid bij zaken zoals genoemd in de publicaties.

Reactie toevoegen

 
Staat verdiende 2 miljard aan interventies financiële sector

Staat verdiende 2 miljard aan interventies financiële sector

De Staat heeft tot nu toe twee miljard euro overgehouden aan alle interventies in de financiële sector sinds 2008. Dat is becijferd in de Miljoenennota. De...

Financiële sector wil meer ruimte voor innovatie

Financiële sector wil meer ruimte voor innovatie

Aan de oproep van AFM en DNB aan stakeholders om een reactie te geven op het discussiedocument ‘Meer ruimte voor innovatie’ is breed gehoor gegeven....

GroenLinks wil financiële sector saneren

GroenLinks wil financiële sector saneren

"We stoppen belastingontwijking en saneren de financiële sector." Aldus GroenLinks in haar concept verkiezingsprogramma 2017. Het programma: "Een...

Digitale identiteit onvoldoende beschermd in financiële sector

Digitale identiteit onvoldoende beschermd in financiële sector

Volgens consultant QNH zijn verzekeraars en banken nauwelijks ingesteld op bestrijden van digitale identiteitsdiefstal. In een white paper stelt QNH: "Klanten...

Seminar 'Digitalisering in financiële sector"

Seminar 'Digitalisering in financiële sector"

FNV Finance organiseert 15 september in Supernova Jaarbeurs het seminar 'Digitalisering in de financiële sector'.   FNV Finance: "De ontwikkelingen...

"Gewenning aan lage rente is risico"

"Gewenning aan lage rente is risico"

Gewenning aan langdurig lage rente is een risico voor huishoudens en bedrijven met hoge schulden, meent DNB in haar jongste Overzicht Financiële Stabiliteit...

Afm: sector moet doorpakken bij verankering klantbelang

Afm: sector moet doorpakken bij verankering klantbelang

Tijdens de presentatie van het Jaarverslag 2015 van de AFM zei bestuursvoorzitter Merel van Vroonhoven ruimte te zien voor verdere verbeteringen. "De AFM ziet...

"Bankierseed werkt contraproductief"

"Bankierseed werkt contraproductief"

Twee derde van de mensen die verplicht zijn om de bankierseed af te leggen, vinden niet dat ze hier aan gebonden zijn. Een eed die wordt opgedrongen door de wetgever...

Ronde tafel Tweede Kamer over FinTech

Ronde tafel Tweede Kamer over FinTech

Op verzoek van de VVD wordt er in de Tweede Kamer een rondetafelgesprek FinTech georganiseerd. VVD-kamerlid Aukje de Vries schrijft op haar website: "Meer nieuwe...

"stop strafexpeditie tegen financiële sector"

"stop strafexpeditie tegen financiële sector"

Het wordt tijd dat de strafexpeditie tegen de financiële sector wordt gestopt. Zeven jaar na het uitbreken van de crisis wordt het weer tijd om vooruit te kijken,...