AFM en DNB schetsen uitgangspunten toezicht op AI
In een dinsdag verschenen rapport schetsen AFM en DNB uitgangs- en aandachtspunten te voor het vormgeven van het toezicht op artificiële intelligentie (AI). De toezichthouders benadrukken dat het rapport geen pasklare antwoorden biedt. AFM en DNB zeggen ook graag in dialoog te blijven met de sector over dit onderwerp. In het kader van het rapport is al gesproken met verschillende banken, betaalinstellingen, verzekeraars en pensioenuitvoerders. Hieraan willen de toezichthouders een vervolg geven door later dit jaar een symposium te organiseren, gevolgd door één of meer ronde tafels.
De hoofdboodschappen in het rapport:
AI brengt naast substantiële kansen ook risico’s met zich mee. Enerzijds kan AI leiden tot betere dienstverlening voor klanten en meer gepersonaliseerde producten, en biedt het instellingen de kans om inkomsten te verhogen en kosten te verlagen. Anderzijds zijn er risico’s, onder andere op het gebied van datakwaliteit, gegevensbescherming, uitlegbaarheid, incorrecte resultaten, discriminatie en uitsluiting, en een hogere mate van afhankelijkheid van derde partijen.
Van financiële instellingen mag verwacht worden dat zij AI verantwoord inzetten. De doelstellingen van het toezicht en de normen waaraan instellingen moeten voldoen zijn onafhankelijk van de gehanteerde technologie. Ze gelden onverkort ook als AI wordt toegepast. Het gebruik van AI maakt onderdeel uit van bestaande processen en dienstverlening waar door de AFM en DNB toezicht op wordt gehouden op grond van geldende financiële wet en regelgeving.
AI heeft gevolgen voor de manier waarop de AFM en DNB toezicht houden. Om het gebruik van AI door instellingen te kunnen beoordelen zullen de AFM en DNB hun kennis op dit terrein moeten uitbreiden. Toezichtmethoden en procedures zullen in bepaalde gevallen ontwikkeld of aangepast moeten worden om rekening te houden met nieuwe technieken. Het toezicht zal zich onder meer richten op het risicobeheer rond de inzet van AI-toepassingen, de modaliteiten van die toepassingen en de uitkomsten.
Aanvullende eisen
Afhankelijk van de toepassing van AI kunnen aanvullende vereisten nodig zijn. Een bestaand voorbeeld hiervan zijn de regels die gelden voor algoritmische handel op de kapitaalmarkt. Op dit moment zijn dergelijke concretiseringen in wetgeving voor het verantwoord gebruik van AI beperkt. Naarmate het gebruik en het belang van AI voor de financiële sector toeneemt, dient het normenkader te worden verduidelijkt dan wel gespecificeerd. Bij voorkeur gebeurt dit
geharmoniseerd op Europees niveau, mede ten behoeve van toezichtconvergentie en het gelijke speelveld.
In wet en regelgeving moet een goede balans worden gevonden tussen enerzijds verantwoorde inzet van AI en anderzijds ruimte voor innovatie.
De Europese AI-verordening wijst AI-systemen, die gebruikt worden voor kredietwaardigheidstoetsen van natuurlijke personen en voor premiebepaling en risicobeoordeling voor levens- en ziektekostenverzekeringen, aan als hoog risico. Dit betekent dat nadere vereisten zullen gelden voor de ontwikkeling en het beheerst en verantwoord gebruik van deze AI-toepassingen. De vereisten sluiten grotendeels aan op bestaande regels voor risicobeheer en governance. Voor andere AI-toepassingen worden instellingen aangemoedigd om vrijwillig aan vereisten voor hoog risico AI-systemen te voldoen, onder meer door het volgen van Europese richtsnoeren voor betrouwbare AI. De AFM en DNB sluiten zich hierbij aan.
Goede bescherming van grondrechten
De AI-verordening zal van financiële instellingen die AI toepassen extra aandacht voor een goede bescherming van grondrechten vergen. Voor hoog risico toepassingen wordt het verplicht voor instellingen om een beoordeling te maken van het mogelijke effect op grondrechten van personen of groepen.
Voor zover AI wordt ingezet voor financiële dienstverlening, is uitgangspunt van de AI verordening dat bestaande financieel toezichthouders ook het toezicht op de regels van de verordening op zich nemen. In Nederland zijn dat de AFM en DNB. Zowel Europees als nationaal is brede coördinatie en samenwerking tussen toezichthouders op AI wenselijk, mede gezien de bijzondere risico’s van AI systemen ten aanzien van grondrechten.
Reactie toevoegen
Meer over
Blijf kritisch op je eigen werk
(Uit VVP-special Business Support 2025) “Als klein kantoor is de support vanuit een serviceprovider van groot belang. Hierdoor kan ik onafhankelijk adviseren...
(Uit VVP-special Business Support 2025) “Ondersteuning op het gebied van compliance, dossiervorming en ICT is noodzakelijk, contact met specialisten wenselijk....
(Uit VVP-special Business Support 2025) Een ‘simpel’ digitaal systeem waarmee elke digibeet uit de voeten kan. Dat is een van de wensen van Tim Klerx...
(Rubriek Actueel op de korrel, VVP 2-2025) Wat is hot en wat is not in verzekeringsland? VVP zoekt het weer uit in de rubriek ‘actueel op de korrel’....
Banken en verzekeraars kunnen gedragsexpertise breder inzetten
Uit een AFM-verkenning blijkt dat het belang van gedragsexpertise binnen verzekeraars en banken groeit. Ze hebben gedragsexperts met uiteenlopende achtergronden...
Technologie als troef: kansen voor het intermediair
(Jack Vos, Onesurance, in katern Bijzondere en nieuwe risico's, VVP 2-2025) De verzekeringssector digitaliseert in rap tempo. Nieuwe spelers, vaak insurtechs,...
Vertrouwen is goed, controle is beter
Elke financieel dienstverlener kan onbedoeld of zonder het te beseffen bij hypotheekfraude betrokken raken. Aldus de AFM eerder deze week (zie ook het bericht 'Voorkomen...
AFM: "Voorkomen hypotheekfraude vraagt alertheid financieel dienstverleners"
De AFM ontvangt in toenemende mate signalen die wijzen op hypotheekfraude. Elke financieel dienstverlener kan hier, ook onbedoeld of zonder het te beseffen,...
En bloc premieverhoging bij AOV niet vanzelfsprekend
Gezien jurisprudentie en uitspraken van Kifid is DNB van mening dat het niet vanzelfsprekend is dat een en bloc premieverhoging bij AOV met 100 procent succeskans...
Maatwerkverzoeken binnen volmachtketen volledig digitaal
Sector Orange introduceert een applicatie die het volledige proces rondom maatwerkverzoeken binnen de volmachtketen digitaliseert. Wanneer maatwerkverzoeken leiden...