AFM en DNB schetsen uitgangspunten toezicht op AI

AI kunstmatige intelligentie via Pixabay

In een dinsdag verschenen rapport schetsen AFM en DNB uitgangs- en aandachtspunten te voor het vormgeven van het toezicht op artificiële intelligentie (AI). De toezichthouders benadrukken dat het rapport geen pasklare antwoorden biedt. AFM en DNB zeggen ook graag in dialoog te blijven met de sector over dit onderwerp. In het kader van het rapport is al gesproken met verschillende banken, betaalinstellingen, verzekeraars en pensioenuitvoerders. Hieraan willen de toezichthouders een vervolg geven door later dit jaar een symposium te organiseren, gevolgd door één of meer ronde tafels.  

De hoofdboodschappen in het rapport: 

AI brengt naast substantiële kansen ook risico’s met zich mee. Enerzijds kan AI leiden tot betere dienstverlening voor klanten en meer gepersonaliseerde producten, en biedt het instellingen de kans om inkomsten te verhogen en kosten te verlagen. Anderzijds zijn er risico’s, onder andere op het gebied van datakwaliteit, gegevensbescherming, uitlegbaarheid, incorrecte resultaten, discriminatie en uitsluiting, en een hogere mate van afhankelijkheid van derde partijen.

Van financiële instellingen mag verwacht worden dat zij AI verantwoord inzetten. De doelstellingen van het toezicht en de normen waaraan instellingen moeten voldoen zijn onafhankelijk van de gehanteerde technologie. Ze gelden onverkort ook als AI wordt toegepast. Het gebruik van AI maakt onderdeel uit van bestaande processen en dienstverlening waar door de AFM en DNB toezicht op wordt gehouden op grond van geldende financiële wet en regelgeving.

AI heeft gevolgen voor de manier waarop de AFM en DNB toezicht houden. Om het gebruik van AI door instellingen te kunnen beoordelen zullen de AFM en DNB hun kennis op dit terrein moeten uitbreiden. Toezichtmethoden en procedures zullen in bepaalde gevallen ontwikkeld of aangepast moeten worden om rekening te houden met nieuwe technieken. Het toezicht zal zich onder meer richten op het risicobeheer rond de inzet van AI-toepassingen, de modaliteiten van die toepassingen en de uitkomsten.

Aanvullende eisen

Afhankelijk van de toepassing van AI kunnen aanvullende vereisten nodig zijn. Een bestaand voorbeeld hiervan zijn de regels die gelden voor algoritmische handel op de kapitaalmarkt. Op dit moment zijn dergelijke concretiseringen in wetgeving voor het verantwoord gebruik van AI beperkt. Naarmate het gebruik en het belang van AI voor de financiële sector toeneemt, dient het normenkader te worden verduidelijkt dan wel gespecificeerd. Bij voorkeur gebeurt dit
geharmoniseerd op Europees niveau, mede ten behoeve van toezichtconvergentie en het gelijke speelveld.

In wet en regelgeving moet een goede balans worden gevonden tussen enerzijds verantwoorde inzet van AI en anderzijds ruimte voor innovatie.

De Europese AI-verordening wijst AI-systemen, die gebruikt worden voor kredietwaardigheidstoetsen van natuurlijke personen en voor premiebepaling en risicobeoordeling voor levens- en ziektekostenverzekeringen, aan als hoog risico. Dit betekent dat nadere vereisten zullen gelden voor de ontwikkeling en het beheerst en verantwoord gebruik van deze AI-toepassingen. De vereisten sluiten grotendeels aan op bestaande regels voor risicobeheer en governance. Voor andere AI-toepassingen worden instellingen aangemoedigd om vrijwillig aan vereisten voor hoog risico AI-systemen te voldoen, onder meer door het volgen van Europese richtsnoeren voor betrouwbare AI. De AFM en DNB sluiten zich hierbij aan.

Goede bescherming van grondrechten

De AI-verordening zal van financiële instellingen die AI toepassen extra aandacht voor een goede bescherming van grondrechten vergen. Voor hoog risico toepassingen wordt het verplicht voor instellingen om een beoordeling te maken van het mogelijke effect op grondrechten van personen of groepen.

Voor zover AI wordt ingezet voor financiële dienstverlening, is uitgangspunt van de AI verordening dat bestaande financieel toezichthouders ook het toezicht op de regels van de verordening op zich nemen. In Nederland zijn dat de AFM en DNB. Zowel Europees als nationaal is brede coördinatie en samenwerking tussen toezichthouders op AI wenselijk, mede gezien de bijzondere risico’s van AI systemen ten aanzien van grondrechten.

Reactie toevoegen

 
Meer over
Minister: "Vergaande nieuwe wetgeving finfluencers niet nodig"

Minister: "Vergaande nieuwe wetgeving finfluencers niet nodig"

Minister Van Weyenberg ziet voor nu geen noodzaak voor vergaande nieuwe wettelijke maatregelen inzake finfluencers. Hij ziet wel ruimte voor verbeteringen. De minister:...

Fast én slow service

Fast én slow service

(Uit katern Pensioen & Vermogen, VVP 2-2024) “Klanten willen flexibel leven en eisen zowel fast als slow service”, aldus trendonderzoeker Mark...

Ook DNB oppert nu verduurzamingsplicht

Ook DNB oppert nu verduurzamingsplicht

Ook De Nederlandsche Bank (DNB) oppert nu een verduurzamingsplicht bij de aankoop van een nieuwe woning. Dit als andere maatregelen niet voldoende werken. Het overgrote...

Deloitte: "Next GenAI en Tech belangrijke versnellers transformatie naar klantvriendelijkheid tegen lagere kosten"

Deloitte: "Next GenAI en Tech belangrijke versnellers transformatie naar klantvriendelijkheid tegen lagere kosten"

"Door artificiële intelligentie (AI) verschuift de focus van polis- en administratiegerichte taken naar dienstverlening en ontzorging." Dat is een van de ontwikkelingen...

Netto Combined Ratio Schade verslechterd naar 99,5 procent over 2023

Netto Combined Ratio Schade verslechterd naar 99,5 procent over 2023

Schade exclusief AOV had een premievolume van 13,5 miljard euro over 2023 (2022: 12,8 miljard euro). aldus DNB. De Netto Combined Ratio (NCR) van schade exclusief...

ChatGPT versus Enno Wiertsema

ChatGPT versus Enno Wiertsema

(Uit VVP 2-2024) Nieuw in VVP in 2024: de redactie legt een vraag voor aan ChatGPT en laat vervolgens een deskundige van vlees en bloed op het antwoord reageren....

Hoe operationaliseer je een getraind algoritme?

Hoe operationaliseer je een getraind algoritme?

(Dennie van den Biggelaar, Onesurance, in Ken je vak! VVP 2-2024) In dit tweede deel van de serie AI in de Adviespraktijk beantwoorden we de vraag: hoe operationaliseer...

AFM: meerdere partijen op korrel in onderzoek naar overtredingen maatwerk bij hypotheken

AFM: meerdere partijen op korrel in onderzoek naar overtredingen maatwerk bij hypotheken

De AFM had bij het onderzoek naar overtreding van de regels inzake maatwerk bij hypotheken drie partijen op de korrel, niet alleen de Rabobank die eind vorig jaar...

AFM jaarverslag 2023: digitale verleidingen meest riskant voor jongeren

AFM jaarverslag 2023: digitale verleidingen meest riskant voor jongeren

Er is een aanpak nodig om gebruik van buy now, pay later (BNPL) door minderjarigen te stoppen. En sturing in cryptoapps kan leiden tot vaker en risicovol handelen....

AFM: aantal adviseurs en bemiddelaars met zelfstandige vergunning verder afgenomen

AFM: aantal adviseurs en bemiddelaars met zelfstandige vergunning verder afgenomen

In 2023 heeft de AFM 240 vergunningen verleend aan financieel dienstverleners. Twintig aanvragen hebben uiteindelijk niet tot een vergunningverlening geleid. Daartegenover...