Inkomen gelijkmatiger verdelen over levensloop

1. 7 maart 2016
2. 0 reacties

Het Centraal Planbureau oppert een aantal maatregelen om het inkomen gelijkmatiger te verdelen over de levensloop.

Het CPB: "Veel huishoudens, en dan vooral die in de hogere inkomenscategorieën, zijn op jonge leeftijd een aanzienlijk deel van hun inkomen kwijt aan pensioenpremies en hun hypotheek. Deze timing lijkt onhandig in het licht van de verwachte stijging in hun toekomstige inkomen en de kosten van kinderen die vooral bij jongeren (zeg dertigers en veertigers) voor minder individuele consumptiemogelijkheden zorgen.

"Het ‘naar voren’ halen van consumptiemogelijkheden kan welvaartsverhogend zijn, want de extra waarde van consumptie neemt af naarmate je er meer van hebt. De vraag is dan of zo’n
verschuiving mogelijk gemaakt zou kunnen worden door een verandering in de wijze waarop de overheid nu de pensioenopbouw en het eigenwoningbezit dirigeert. Door meer
keuzevrijheid te bieden in de mate waarin men spaart voor de oude dag en/of in het tijdpad hiervan, zou immers een betere aansluiting kunnen worden bereikt met de individuele preferenties. Sterke vormen van overheidssturing die mensen tegen zichzelf proberen te beschermen, lijken bovendien minder noodzakelijk bij de hogere inkomensgroepen, waar deze regelingen het meest knellend zijn.
"Met welke (fiscale) maatregelen kan een verschuiving van consumptiemogelijkheden van ‘oud naar jong’ worden bereikt? Een eerste invalshoek is het pensioenstelsel. Daarbij kan gedacht worden aan meer keuzevrijheid rond de pensioenambitie. Door de omvang van de veelal verplichte tweede pijler pensioen te
verkleinen ten faveure van de vrijwillige derde pijler, krijgen burgers meer vrijheid hun consumptie en vermogen over de levensloop te plannen zonder dat de ambitie als zodanig
door de overheid wordt ingeperkt. De verplichting pensioen op te bouwen kan op een lager niveau worden afgetopt dan de huidige 100.000 euro, maar je zou ook meer keuzevrijheid over het gehele pensioengebouw kunnen creëren door meer gebruik te maken van ja/nee, tenzij?regelingen. Ook aan de uitkeringskant kan meer flexibiliteit worden geboden door
bijvoorbeeld de mogelijkheid te scheppen tot enige uitkering ineens, zoals ook in landen als Denemarken is toegestaan. Deze middelen kunnen dan aan het aflossen van schulden of
hypotheken worden besteed. Een laatste aspect is de pensioenpremie zelf. Op dit moment kennen de meeste pensioenfondsen een vlakke premie en een vlakke opbouw van rechten, ook al rendeert de inleg van jongeren langer. Als je de opbouw over de levensloop gelijk houdt, kan de premie op jongere leeftijd lager zijn. Een belangrijke keerzijde van deze benadering is een nog sterker stijgend loonkostenprofiel voor oudere werknemers, een groep werknemers die nu al gekenmerkt wordt door een hogere kans op (langdurige) werkloosheid. Een ander effect is dat de verschuiving van de premieplicht naar achteren in de levensloop ook een verschuiving van de premielast van de lagere naar de hogere inkomensgroepen met zich meebrengt en dus nivellerend uitwerkt. Of dat een voor? of nadeel is, hangt af van de preferenties rond de inkomensverdeling.

 

Eigen woning
"Een tweede invalshoek is de fiscale behandeling van de eigen woning als vermogenscomponent. Op dit moment wordt het financiële vermogen belast in box 3, terwijl de eigen woning een plek heeft in box 1. De betaalde hypotheekrente mag worden afgetrokken tegen maximaal 50,5 procent(in 2016), over het bezit van de woning wordt een eigenwoningforfait geheven. Huizenbezitters zonder hypotheek genieten geen aftrek, maar worden ook niet aangeslagen voor het eigenwoningforfait. Het inkomen uit dit vermogen blijft onbelast. De kans om in de tweede categorie te belanden neemt toe over de levensloop. Bovendien gaan mensen naarmate ze ouder worden, in duurdere huizen wonen. Met een overheveling van de eigen woning en hypotheek naar box 3, waarbij ook een positief saldo van de WOZ?waarde en de hypotheek tot de belastinggrondslag behoort, wordt een verschuiving van belastingen naar later in de levensloop bereikt.

Aftrek

"Een derde invalshoek grijpt specifiek aan op de vereisten om in aanmerking te komen voor de aftrekbaarheid van de hypotheekrente. De vereiste aflossing van de hypotheek zou beperkt kunnen worden tot 50 procent (waarbij het tijdpad van de beperking van de hypotheekrenteaftrek blijft gehandhaafd en de omvang van de fiscale subsidie dus niet stijgt). In lijn met moderne gedrags?economische benaderingen, wordt de ‘Blok?hypotheek’ getransformeerd van de (nu amper gebruikte) afwijking tot de standaardnorm. Alternatief zou de beperking van de aflossing alleen op jonge leeftijd kunnen gelden, met een inhaalverplichting later in de levensloop. Dergelijke maatregelen verlichten de financiële lasten van jongere huisbezitters. Bij een annuïteitenhypotheek van bijvoorbeeld 200.000 euro zou halvering van de aflossingsverplichting in de eerste tien jaar een jaarlijkse netto besparing met zich meebrengen van ruim 2.000 euro. Om te voorkomen dat deze optie zich vooral vertaalt in hogere huizenprijzen, moeten de bestaande regels voor de omvang van de hypotheek (de maxima voor de LTV en LTI) worden gehandhaafd. Hier staat natuurlijk tegenover dat de consumptieve mogelijkheden later in de levensloop worden verkleind. Uitvoeringstechnisch kent deze variant de nodige haken en ogen voor de belastingdienst. Een ander nadeel van de beperking van de aflossingsverplichting is het risico dat jonge huishoudens eerder of langer onder water komen te staan met hun hypotheek.

Pensioen en eigen woning

"Een vierde invalshoek is een verknoping van het pensioen en de eigen woning. Zo kun je een vermindering van de pensioenopbouw mogelijk maken als er wordt afgelost op de
hypotheek. Een dergelijke beleidsrichting zou de vorm kunnen krijgen van maatwerkpensioen, waarbij eigenwoningbezitters standaard minder pensioen opbouwen
dan huurders. Uiteraard wordt de pensioenopbouw dan navenant aangepast. Als de pensioenpremie met een derde zou worden verlaagd zou dit bij een werknemer met een bruto inkomen van 50.000 euro op jaarbasis een koopkrachtstijging kunnen opleveren van ruim duizend euro. Een neveneffect is een lichte nivellering, omdat het gepaard gaat met
een verkleining van de subsidie op pensioensparen waarvan vooral hogere inkomensgroepen profiteren. Een nadeel is dat de diversificatie van het vermogen kleiner wordt en de risico’s dus groter. Zolang het pensioenstelsel op een doorsneepremie is gebaseerd, waarbij jong en oud voor dezelfde inleg dezelfde rechten krijgen ondanks de uiteenlopende beleggingshorizon, ondermijnt een dergelijke maatregel evenwel het pensioenstelsel."



 

Reactie toevoegen

Naam

E-mailadres

Reactie

Organisatie

Telefoonnummer

VVPVIP HypothekenVVP Innovatie PlatformVIP SchadeVVP Twitter

Toevoegen 

Abonnement aanvragen