"beperken aansprakelijkheid afm en dnb inbreuk op rechten burgers"

Anja de Rooy-Kolkman 2015

"Civielrechtelijke aansprakelijkheid kan ook positief zijn voor toezichthouders." Dat stelt Anja de Rooy-Kolkman in de dinsdag verschenen VVP (nummer 18).

De freelance juridisch adviseur (tevens lid Raad van Advies CFD) schrijft: "Als 'zelfstandige bestuursorganen met gedelegeerde overheidsbevoegdheid' opereren AFM en DNB tussen de besturende overheid en de rechtsprekende macht in. De AFM ziet erop toe dat financiële ondernemingen en hun bestuurders zich volgens de regels gedragen. DNB houdt toezicht op de solvabiliteit en liquiditeit van financiële instellingen. Dat is het zogeheten twin peaks-model van toezicht op de financiële sector.

Ook AFM en DNB kunnen echter onrechtmatig handelen. Dat kan op twee manieren. Enerzijds kan er sprake zijn van falend toezicht, waardoor klanten van financiële instellingen worden benadeeld. Anderzijds kan een toezichthouder een onrechtmatig besluit nemen, waardoor de onder toezicht gestelde wordt benadeeld.
Op 1 juli 2012 werd een wet ingevoerd waarmee de aansprakelijkheid van AFM en DNB beperkt werd. Pas bij opzet en grove schuld is er sprake van
aansprakelijkheid. Tot dan toe gold als uitgangspunt dat overheden op gelijke wijze als andere rechtssubjecten aansprakelijk zijn voor hun onrechtmatig handelen en nalaten. Voor zover mij bekend is dit de eerste keer dat er in de wet een uitzondering is gemaakt op dit uitgangspunt.
Mogelijk zou de aansprakelijkheidsbeperking in strijd met het recht op een eerlijk proces - en daarmee in strijd met het EVRM - kunnen zijn. In ieder
geval is het een inbreuk op de rechten van burgers. Een gedupeerde moet aannemelijk maken dat er bij de toezichthouder sprake was van opzet of grove schuld wanneer hij schade wil verhalen. Daarvoor zou als argument kunnen worden aangevoerd dat AFM en DNB deze armslag nodig hebben. En dat zij minder goed toezicht zouden kunnen houden als zij uit vrees voor aansprakelijkheid niet meer de grenzen van hun bevoegdheden durven op te zoeken.

In mijn opinie is dit geen valide argument. De bevoegdheden zijn immers niet voor niets begrensd. Civielrechtelijke aansprakelijkheid is juist een prima mechanisme om overschrijding van die grenzen te bewaken.
Ook wordt wel gezegd dat zonder aansprakelijkheidsbeperking de toezichthouders door megaclaims te gronde kunnen worden gericht. Ook dat argument gaat niet op: de rechter kan bij aansprakelijkheid de omvang van de schadevergoeding immers limiteren. Daarnaast moet er bij aansprakelijkheid ook voldaan zijn aan andere vereisten, waaronder het causaliteits- en het relativiteitsvereiste, wil het überhaupt tot een schadeuitkering komen.

Wat mijns inziens vergeten lijkt te worden is dat civielrechtelijke aansprakelijkheid ook positief kan zijn voor toezichthouders. Toezichthouders blijven dan bij de les en letten erop hun werk netjes te doen. Zij dwingen respect af als hun handelen toetsbaar is aan de algemene aansprakelijkheidsnormen. Dat respect geeft gevoelsmatig een extra legitimatie voor hun optreden.
Het beperken van aansprakelijkheid voor AFM en DNB tot opzet en grove schuld is een uitzondering op het uitgangspunt dat voor de overheid dezelfde civielrechtelijke regels gelden als voor burgers. Het is een inbreuk op de rechten van burgers. Het lijkt niet uitgesloten dat AFM en DNB in de toekomst
hun beperkte aansprakelijkheid moeten bekopen met beperking van het door hen afgedwongen respect."
 

Reactie toevoegen

 
Hof brandt oordeel kantonrechter af en wijst 215 mille toe

Hof brandt oordeel kantonrechter af en wijst 215 mille toe

Het Gerechtshof Amsterdam meent anders dan de kantonrechter dat een huurder gelijk heeft in zijn schadeclaim richting de verhuurder. Het hof wijst een schadevergoeding...

BAM niet verantwoordelijk voor geleden schade na instorten garage Eindhoven Airport

BAM niet verantwoordelijk voor geleden schade na instorten garage Eindhoven Airport

Bouwbedrijf BAM kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor de schade die vloerleverancier Bubbledeck leed na het instorten van een parkeergarage bij Eindhoven...

Toch niet gehaspeld...

Toch niet gehaspeld...

Een installateur is met succes in hoger beroep gegaan tegen eerder vonnis dat hij aansprakelijk was voor het losschieten van de watertoevoerleiding van een brandslanghaspel....

Notaris voor 108.000 euro het schip in…

Notaris voor 108.000 euro het schip in…

Een notaris moet van de Rechtbank Noord-Holland 108.000 euro schadevergoeding betalen wegens het zonder toestemming doorhalen van een recht van eerste hypotheek....

Geen verplichte directe verzekering

Geen verplichte directe verzekering

Er komt geen verplichte directe verzekering. Een Kamermotie verzocht minister Dekker deze mogelijkheid te onderzoeken in het kader van vebetering van de afhandeling...

Impact zelfrijdende auto op verzekeraars nog altijd onduidelijk

Impact zelfrijdende auto op verzekeraars nog altijd onduidelijk

De zelfrijdende auto is er nog niet zomaar en er is ook nog geen antwoord op de vraag wie aansprakelijk is bij schade. Aldus de verzekeringsbranche in de eerste...

Klager steigert vergeefs

Klager steigert vergeefs

(Kifid-uitspraak GC 2021-0439) De consument doet een beroep op zijn inboedel- en aansprakelijkheidsverzekering als de steiger, die hij van zijn werkgever heeft geleend,...

Nog geen EC-voorstel kunstmatige intelligentie en aansprakelijkheid

Nog geen EC-voorstel kunstmatige intelligentie en aansprakelijkheid

De Europese Commissie komt pas in het najaar van 2021 of begin 2022 te verwachten met haar voorstel inzake aansprakelijkheid en kunstmatige intelligentie (AI). Eigenlijk...

Gasleiding doorgeslepen, verzekeraar moet van Kifid betalen

Gasleiding doorgeslepen, verzekeraar moet van Kifid betalen

(Kifid-uitspraak GC 2020-1085) De zoon van consument heeft bij de buurman een gasleiding doorgeslepen. Liander heeft de gasleiding gerepareerd en de factuur op naam...

Advies: waarschuw klanten voor risico’s illegaal vuurwerk

Advies: waarschuw klanten voor risico’s illegaal vuurwerk

Ontstaat schade en of letsel als gevolg ontploffing van illegaal vuurwerk, dan zal dit - aldus docent schadeverzekeringen Anita Hol-Bubeck - in veel gevallen niet...